Felix Decavel Popular Science 17 mei 2023, 12:13

Leestijd: 3 minuten

Zeldzame ‘waterkomeet’ ontdekt die het leven op aarde kan verklaren

Voor het eerst is de aanwezigheid van water bevestigd op een komeet uit de zogeheten hoofdgordel tussen Jupiter en Mars. Deze observatie van de James Webb-telescoop is een langverwachte, maar toch historische ontdekking. Een puzzelstuk in de verklaring van het leven op aarde.

Wetenschappers hebben inmiddels niet alleen een accuraat idee over hoe water is ontstaan, maar ook over hoe oud het is. Waar ons water vandaan komt echter, en hoe H2O op onze planeet is terecht gekomen, is vooralsnog een van de grootste raadsels over het leven op aarde. Maar daar kan de ontdekking van water op een komeet uit de hoofdgordel verandering in brengen.

Hoofdgordelkometen

Wetenschappers kwamen deze zeldzame kometen zelf pas in 2006 op het spoor. Voorheen dachten ze dat kometen hun oorsprong vonden in de Kuipergordel en de Oortwolk, nog verder van de aarde verwijderd dan Neptunus. Op astronomische afstanden van de zon blijft de temperatuur laag genoeg om de ijzige restanten van het ontstaan van ons zonnestelsel te bewaren. Eens dichtbij de zon, verdampt het ijs en kun je de staart van de komeet eens om de duizenden jaren waarnemen.

Maar toen objecten heel gelijkaardig gedrag vertoonden in de asteroïdengordel tussen Jupiter en Mars (veel dichterbij de zon), gingen de wenkbrauwen van wetenschappers universeel aan het fronsen. Dat waren geen asteroïden, maar kometen. Komeet Read was een van de eerste die destijds in deze zeldzame subcategorie werd geplaatst. En nu bevestigde de James Webb-telescoop dat ook Reade water herbergt. Een langverwachte, maar daarom niet minder historische doorbraak.

Water ontdekt op zeldzame komeet

“In het verleden hebben we objecten in de hoofdgordel gezien met alle kenmerken van kometen, maar alleen met deze nauwkeurige spectrale gegevens van de James Webb-telescoop kunnen we zeker zeggen dat het waterijs is”, zei hoofdauteur van het onderzoek Michael Kelley, astronoom aan de Universiteit van Maryland. “Met Webbs waarnemingen van komeet Read kunnen we nu aantonen dat water uit het vroege zonnestelsel bewaard kan blijven in de asteroïdengordel.”

Een grote ontdekking. Volgens de astrofysici van het onderzoek geeft dit voeding aan de theorie dat water op onze planeet is gekomen door botsingen met kometen en asteroïden, en als het ware getransporteerd kan worden. Het water op komeet Read is dus een puzzelstuk in de verklaring van het leven op aarde.

Leven op aarde

“Onze met water doordrenkte wereld, vol leven en uniek in het heelal voor zover we weten, is een soort mysterie. We weten niet zeker hoe al dat water hier gekomen is”, vertelde co-auteur en wetenschapper bij NASA, Stefanie Milam. “Inzicht in de geschiedenis van de waterdistributie in ons zonnestelsel zal ons helpen andere planetenstelsels te begrijpen, en of zij op weg kunnen zijn om ook een aarde-achtige planeet te herbergen.”

Maar met nieuwe antwoorden, steken er ook nieuwe vragen de kop op. Voorlopig kon de Webb-telescoop bijvoorbeeld geen koolstofdioxide vinden, een stof die gebruikelijk 10 procent van kometen uitmaakt. Maar daar zal een volgend onderzoek antwoord op moeten geven.

“Nu Webb heeft bevestigd dat er water bewaard is gebleven zo dicht bij de asteroïdengordel, zou het fascinerend zijn om deze ontdekking op te volgen met een monsterverzamelingsmissie. Dan kunnen we leren wat de hoofdgordelkometen ons nog meer te vertellen hebben”, zei Milam.