Alrik de Jong Popular Science 26 jul 2022, 09:02

Leestijd: 2 minuten

Waddenzee blijkt een plasticsoep: ‘Zorgwekkend onderzoek’

De plasticsoep, dat is toch een ver-van-ons-bed-show? Nou, niet bepaald. De Waddenzee zit vol plastic, aldus nieuw onderzoek. Je kunt het alleen niet zien.

De Waddenzee bevat ruim 21 ton aan onzichtbare deeltjes plastic, concluderen onderzoekers van de Universiteit Utrecht in een afgelopen weekend gepubliceerd onderzoek naar de deeltjes. Deze uitkomst kan verklaren waarom een groot deel van het plastic dat jaarlijks in de oceaan verdwijnt, later door onderzoekers niet meer kan worden teruggevonden: het breekt af in lastig te detecteren nanoplastic.

Plastic in Waddenzee kan cellen binnendringen

De aangetroffen hoeveelheid nanoplastic was onverwacht groot, vertelt hoofdonderzoeker Dušan Materić van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht (IMAU). “Vooral omdat er blijkbaar net zoveel nanoplastic als microplastic in de Waddenzee zit, terwijl we juist minder hadden verwacht. Dat is zorgwekkend.” Nanoplastic is nog kleiner dan microplastic. Het is zo klein dat het onzichtbare plastic de cellen van een organisme kan binnendringen, bijvoorbeeld als het wordt ingeslikt, ingeademd of op de huid belandt.

Wat er precies gebeurt als bijvoorbeeld vissen de onzichtbare plasticdeeltjes inslikken is nog niet bekend. “Er is een kans dat sommige soorten plastic giftiger zijn dan andere. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan. Zodra we meer weten, kunnen we ook gerichtere maatregelen nemen tegen de meest giftige plastics”, legt Materić uit. Er is ook een kans dat nanoplastics uiteindelijk afbreken in nog kleinere deeltjes, tot er alleen organische moleculen overblijven. “Ook dat wordt nog onderzocht.”

PET-flessen en piepschuim

De nieuwe analysetechniek is uitgevoerd door de Utrechtse onderzoekers Materić en Rupert Holzinger, samen met Helge Niemann van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Water uit de Waddenzee werd gefilterd en de gevonden plasticdeeltjes werden onderzocht. Het grootste deel van het aangetroffen plastic was polystyreen. “Dat is een plastic dat snel uit elkaar valt, en dat bijvoorbeeld gebruikt wordt in piepschuim”, aldus Materić. Ook vonden de onderzoekers veel nanodeeltjes PET. Dit wordt veel gebruikt in kleding en voor plastic flessen.

Het onderzoek naar de Waddenzee is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science of The Total Environment. Ondertussen onderzoeken de wetenschappers plekken op de Atlantische Oceaan, de Noordzee en de Middellandse zee. Materić: “Hopelijk krijgen we daarmee snel een beeld van hoe ver nanoplastic verspreid is in de wereldzeeën.”