Felix Decavel Popular Science 20 jan 2023, 15:41

Leestijd: 3 minuten

Meteoriet gevonden met Nederlandse schatkaart: ‘Fantastisch gevoel’

Onderzoekers van de Belgische universiteit ULB zijn teruggekeerd uit Antarctica met de volle buit dankzij een Nederlandse ‘schatkaart’. De wetenschappers vonden maar liefst vijf grote meteorieten verstopt onder het ijs. “Een schatkist aan informatie over het ontstaan van ons zonnestelsel.”

Het onherbergzame Antarctica leent zich perfect voor het jagen op meteorieten. De zwarte kleur contrasteert fel met de witte, sneeuwbedekte woestijnvlaktes. Bovendien zorgt het droge klimaat ervoor dat het ruimtepuin in uitstekende conditie blijft. Zelfs wanneer meteorieten in het ijs zinken, helpt de kolkende beweging van de gletsjers om ze opnieuw aan de oppervlakte bloot te leggen. Maar gemakkelijk te vinden zijn ze allerminst.

Meteoriet van bijna 8 kilo op Antarctica

Het meest indrukwekkende exemplaar uit de collectie van de Belgische expeditie weegt bijna 8 kilo. Van de naar schatting 45.000 meteorieten die in de laatste eeuw uit Antarctica werden gevist, is er slechts een honderdtal even groot.

“De indrukwekkendste vondst in het gebied is een meteoriet van 7,6 kilogram”, zegt onderzoeker Ryoga Maeda die zelf mee mocht op expeditie naar Antarctica. “Het voorwerp is afkomstig van de asteroïdengordel en plofte waarschijnlijk enkele tienduizenden jaren geleden neer.”

Maar zonder de schatkaart van Veronica Tollenaar zou de unieke vondst waarschijnlijk nooit gebeurd zijn. “Om de fysieke resultaten te zien van iets dat je jaren achter de computer ontwikkelt, geeft een fantastisch gevoel”, zegt de Nederlandse glaciologe van de ULB tegen Manners.

Nederlandse ‘schatkaart’ en Belgische vinders

De wetenschappers van de ULB waren de eersten die potentiële meteorietlocaties bezochten die door Tollenaar in kaart werden gebracht aan de hand van satellietbeelden. “In het verleden werden locaties vaak geselecteerd op arbitraire wijze. Er zijn heel weinig experts op dit gebied. En al zijn ze wel ervaren in het bekijken van satellietbeelden, hebben wij een andere methode gehanteerd”, vervolgt Tollenaar. “Door alle data die voorhanden was te combineren, hebben we nu bruikbare resultaten.”

Voor de Brusselse Universiteit ontwikkelde de doctoraatsstudente met behulp van kunstmatige intelligentie een systeem dat voorspellingen uitdoktert over mogelijke meteorietlocaties. Met succes.

In this study led by Veronica Tollenaar we developed a machine learning approach that learned where to look for meteorites from known meteorite locations based on satellite backscatter, ice velocity and thickness, surface temperatures, distance to outcrops [5/n] pic.twitter.com/55W5QMXsrr

— Stef Lhermitte (@StefLhermitte) January 26, 2022

Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen zal de vijf gevonden meteorieten analyseren. En inmiddels is sediment dat mogelijk kleine micrometeorieten bevat, verdeeld onder de onderzoekers voor bestudering. “Meteorieten bevatten een schatkist aan informatie over het ontstaan van ons zonnestelsel. Ze zijn uitermate belangrijk om meer te leren over de geologische ontwikkeling van planeten,” aldus Veronica Tollenaar aan Manners.

Miljoenenwaarde

Maar alvorens je naar de Zuidpool afzakt om te jagen op meteorieten: ze zijn bij voorbehoud gereserveerd. “Meteorieten die in Antarctica gevonden zijn, zijn bij wet gereserveerd voor de wetenschappelijke gemeenschap en in een collectie opgeborgen. Daar zijn wij natuurlijk erg blij mee. Elke wetenschapper kan een stukje aanvragen om specifiek onderzoek op te verrichten.”

Mocht je toch van plan zijn om fondsen bijeen te werven voor een illegale expeditie naar Antarctica. Check de schatkaart van Tollenaar en ga zelf op zoek naar meteorieten. Een exemplaar van 8 kilo zoals door het team van de ULB gevonden is, kan naargelang de zeldzaamheid van materiaal van de meteoriet tot wel 8 miljoen euro opleveren.

En ook al lopen we volgens Veronica Tollenaar geen imminent gevaar op een meteoriet-inslag, bekijk hier alvast wat de gevolgen ervan zouden kunnen zijn voor Amsterdam.