Maarten Verkoren Gezondheid 7 okt 2022, 08:40

Leestijd: 14 minuten

Zo heb jij je voeten verpest: 6 (barefoot) schoenen om ze te redden

De schoenen die de meeste van ons gewend zijn te dragen, blijken helemaal niet zo goed te zijn voor onze voeten. We sluiten voeten op, drukken tenen samen en stoppen ze in een comfortzone waardoor onze voetspieren en -zenuwen beginnen af te breken. Als we ouder worden, komen we daardoor in de problemen. Manners zocht uit welke schoenen wél goed zijn en hoe je jouw voeten kunt doen herrijzen.

Gewoon schoeisel, zoals sneakers, nette schoenen of pumps, heeft vaak een smal teengedeelte, een dikke, stijve zool en een verhoogde hak. Hiermee dwing je je voeten om zich aan te passen aan de schoenen en dat levert veel problemen op. Onze tenen raken misvormd, onze voeten zakken door, we krijgen knobbels, eelt, hielspoor, achillespeesklachten en omdat we onze voetspieren te weinig gebruiken, begint ons lichaam zenuwen en spieren af te breken. If you don’t use it… you lose it. Dat is waarom veel ouderen problemen met lopen krijgen.

Grote kans dat je verkeerde schoenen draagt

De kans is groot dat jij verkeerd schoeisel draagt en mede als gevolg daarvan verkeerd loopt en staat. Mette van der Ven van BarefootFitness geeft trainingen om mensen te helpen hun voeten weer te herstellen naar hoe de natuur ze ontworpen heeft. “Veel klachten aan gewrichten of houding, zelfs inclusief pijn aan je onder- of bovenrug vinden hun oorsprong in het feit dat we niet meer mooi recht boven onze voeten staan. Als je de stand van onze voeten en tenen vergelijkt met die van een kind dat net heeft leren lopen, schrik je. Mensen die wonen in landen waar veel op blote voeten wordt gelopen, hebben veel beter getrainde voeten en kunnen met gemak voorwerpen oprapen met hun voeten en soms zelfs hun sokken aantrekken met alleen hun voeten”, zegt ze.

Steeds meer wetenschappelijke artikelen wijzen op het belang van het trainen van onze voeten. Ook is het inzicht ontstaan dat het veel logischer is schoeisel te dragen dat naar onze voeten gevormd is in plaats van schoenen te dragen die onze voeten dwingen zich aan te passen en leiden tot misvormingen.

In dit artikel leer je meer over minimalistische schoenen en hoe je daarmee tal van problemen aan je voeten, maar ook in andere gewrichten en zelfs je hele houding kan oplossen via schoenen die je natuurlijke voetfunctie respecteren. De kritiek is soms dat minimalistisch schoeisel niet modieus oogt, maar tegenwoordig zijn er veel merken bijgekomen die juist ook focussen op cool design. Wij gingen voor jou op zoek naar merken en modellen van schoenen waarmee je zo natuurlijk mogelijk kan lopen en er toch stijlvol uit kan zien.

Maar voor we gaan shoppen, eerst nog even wat meer uitleg en achtergronden.

‘Kies een brede toe box voor je tenen’

Rob Donkers (van praktijk De Gangmakerij) is afgestudeerd en gespecialiseerd in fysiotherapie & manuele therapie voor onderbeen-, enkel- en voetklachten. Sinds Donkers’ laatste interviews in de media – waarin hij kennelijk een zenuw geraakt heeft bij veel lezers – kan hij de vraag niet meer aan van alle mensen die aankloppen met vragen. Manners vroeg hem hoe we onze voeten kunnen redden.

Donkers: “Draag schoenen met een brede toe box waardoor je voorvoeten en tenen de ruimte krijgen om hun natuurlijke spreiding weer aan te nemen. Deze spreiding hebben we allemaal vanaf de geboorte, maar vanaf ons eerste levensjaar krijgen we schoenen aan met een veel te nauwe toe box, wat voor de tenen werkt als een mal, en waardoor je tenen naar elkaar toe groeien. Daarnaast beperkt een nauwe toe box ook de natuurlijke beweeglijkheid van de gewrichten in de voorvoet. Dat veroorzaakt stijfheid van die gewrichten en daarmee ook een afname van de functie van de kleine voetspieren die weer van belang zijn voor onze balans.”

Ik ben van mening dat je in veel gevallen “cold turkey” kan overstappen op barefoot schoenen (voor wandelen!), en dat afwisselen helemaal niet nodig is. Voor hardlopen kan zero drop voor veel mensen leiden tot achillespeesklachten, dus daar zou ik niet te snel mee beginnen. Wat wel goed is, is om daarnaast je voetgewrichten te mobiliseren, en je voetspieren te trainen.

Voor mensen met een hallux valgus (scheve grote teen) heb ik speciaal een online oefenprogramma ontwikkeld, gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken die daar naar gedaan zijn.”

Een van de producten die Rob Donkers sterk aanraadt in zijn oefenprogramma, is de Epitact. Hiermee kun je zonder veel ongemak de scheefstand van je grote teen corrigeren en de knobbel aan de zijkant van je voet reduceren. Doordat het een heel dun kousje is met een binnenkant van prettig aanvoelend materiaal, kun je ze zelfs in je schoenen dragen. We zijn er tijdens het testen in geslaagd er de hele dag mee te lopen zonder irritaties te voelen.

De Epitact bestel je hier.

Een ander product dat we ook getest hebben en dat net weer even anders werkt, is de Bauerfeind Valguloc Grote teencorrector. Dit is een soort brace of nachtspalk. Hiermee kun je als je slaapt de stand van je grote teen corrigeren. Door het klittenband konden we hem losser of strakker zetten. Het is even wennen in het begin, en we raden aan hem niet te strak te zetten, maar (net als bij een beugel op het gebit) geleidelijk aan de druk op te voeren naarmate je hem vaker draagt. Een zeer goed hulpmiddel!

Je bestelt de Bauerfeind Valguloc Grote teencorrector bij Podobrace.nl.

Voeten zijn het fundament van ons lichaam

Mette van der Ven: “Onze voeten zijn het fundament van ons lichaam. Het versterken van je voeten door ze te trainen en minimalistische schoenen te dragen (of waar mogelijk volledig blootsvoets te lopen) kan je houding verbeteren en pijn en blessures voorkomen.”

Voor veel mensen bieden minimalistische schoenen ook verlichting en verbetering bij bestaande problemen zoals kniepijn, rugpijn, eeltknobbels en meer.

Zero drop voor een natuurlijke en rechte lichaamshouding

Als we schoenen dragen die aflopen van de hak naar de tenen, raakt de uitlijning van ons hele lichaam verschoven en verstoord. Het dragen van schoenen met een verhoogde hak kan je kuitstructuren chronisch verkorten en kan resulteren in een verminderd bewegingsbereik van je enkels en pijn in je achillespees. Grappig genoeg was een van eerste dingen die ik ervoer toen ik begon te lopen op barefoot-schoenen, dat ik spierpijn in mijn kuiten kreeg. Blijkbaar trainde ik mijn kuiten plotseling veel meer!

Een zero-drop schoen biedt de beste basis voor een natuurlijke en rechte houding. Bij veel mensen verbetert ook de pijn in de knie, heup of rug na de overstap naar schoenen met een lage instap.

Dunne zool voor directe grondfeedback

Een voet alleen al bevat 26 botten, 33 gewrichten, 19 spieren en duizenden zenuwuiteinden. Die zenuwen voorzien je hersenen van de nodige zintuiglijke feedback van de grond. Stel je voor dat je al die input wegneemt door dikke en gedempte zolen te dragen. Zou je jezelf elke keer als je het huis verlaat blinddoeken? Waarschijnlijk niet. Door schoenen te kiezen met dikke en stijve zolen, blinddoek je in feite je behendige voeten.

Van der Ven: “Door schoenen te dragen met dunnere zolen kun je de ondergrond voelen en je daaraan aanpassen. Veel mensen vinden het dragen van blote-voeten-schoenen super ontspannend, omdat het eigenlijk is alsof je een voetmassage krijgt. Dat klinkt goed, toch?”

Als je ooit een goede barefoot-schoen hebt gedragen, wil je nooit meer terug naar gewoon schoeisel. Het is gek hoe we het gewicht dat we aan onze voeten dragen pas opmerken als we overschakelen op meer lichtgewicht schoeisel.

Als je overstapt op barefoot-schoenen, moet je één ding in het achterhoofd houden. Je loopstijl. Zowel voor hardlopen als wandelen. Veel mensen landen op hun hielen. Als je dat blijft doen, krijg je daar pijn. Bij barefoot-schoenen moet je eigenlijk lopen zoals je op je blote voeten loopt. Mijn tip: land zachtjes op de hak, wikkel af naar de voorvoet (met gespreide tenen) en zet dan pas druk en kracht. Op de voorvoet, dus niet op de hak.

De test

Tot zover de theorie, dan nu de praktijk. Welke schoenen moet je hebben?

We hebben verschillende merken en modellen met elkaar vergeleken. De volgende kwamen (om verschillende redenen) goed uit de test en kunnen we aanraden.

Feelgrounds

Dit pasgeboren merk ontstond op crowdfunder Indiegogo en heeft inmiddels locaties in Cyprus, Duitsland en Vietnam. Natuurlijk gevormd schoeisel om sterke en gezonde voeten op te bouwen, verenigt functionaliteit en stijl op blote voeten. Eco-vriendelijk met een bovenkant gemaakt van gerecycled materiaal.

De Original Knit biedt de meest natuurlijke loopervaring en ziet er tegelijkertijd gestroomlijnd en stijlvol uit. Het gebreide bovenwerk is behandeld met een waterafstotende substantie, waardoor dit model een geweldige allround sneaker is. Ideaal om in het voor- en najaar elke dag casual te dragen. Of in voorjaar en zomer, met blote voeten erin, zitten ze ook heerlijk.

Tijdens het testproces voor dit artikel maakte ik soms lange wandelingen. Op de Feelgrounds had ik echter geen moment het gevoel dat mijn voeten knel zaten, echt een verademing. Deze moet je echt een keer proberen, je gaat verbaasd zijn!

Bekijk alle modellen van Feelgrounds hier

Wildling

Een Duits merk dat niet alleen je voeten wil redden maar ook het milieu en de werkomstandigheden van de arbeiders die ze maken. Heel idealistisch dus en dat geeft een goed gevoel qua beperkte footprint die je achterlaat door Wildlings te kopen.

Wildlings hebben een uniek design, met een extreem flexibele zool die is geïnspireerd door de schoenen van Japanse ninja’s. De levensvreugde spat ervan af en je voelt bij elke stap die je zet direct contact met de ondergrond.

We testten twee paar, eentje dat heel minimalistisch en laag was en een hoog model dat juist wat meer geschikt voor de koudere maanden is. De Tanuki Niji’s zijn dun, wegen bijna niets en dragen heerlijk met blote voeten erin.

De Panther hebben een hoge sluiting, zijn prachtig ontworpen met stoer donkerblauw denim aan de buitenkant en zeer comfortabele keper-stof aan de binnenkant. Je kan hem goed naar je voet vormen dankzij de pasvorm en lange veters waardoor je zelf kunt bepalen waar hij strak zit en waar minder.

Check de website van Wildling hier.

Leguano

Uit Duitsland komt het merk Leguano, bekend en geliefd onder barefoot-lopers. Ik testte de City Black’s. De zolen zijn voorzien van kleine nopjes en geven veel houvast en support zonder het gevoel met de ondergrond van je af te pakken. Hierdoor heb je absoluut de barefoot-ervaring (ze lopen heerlijk) maar tevens een slijtvaste zool. De schoenen vallen goed om je voet heen en ogen mooi smal.

Verschillende lange wandelingen gingen de Leguano’s prima af. Ook na een flinke afstand voelden de voeten niet moe, warm of branderig, ondanks dat ik nog in de opbouwfase zat qua wennen aan barefoot-schoenen. Het voelde dan ook bijna als een teleurstelling als ik mijn verplichte wisseldag had waarop ik mijn ‘gewone’ sneakers moest dragen.

Voorzien van de ultra flexibele en gepatenteerde Lifolit zool. Natuurlijk, actief ademend en wasbaar.

Bekijk de City Black’s van Leguano hier.

Altra

Een jong merk, in 2009 opgericht in Amerika. De founders hebben vanaf het begin heel veel prijzen gewonnen en de schoenen zijn direct omarmd door de sportwereld. Altra’s zijn niet barefoot (en in die zin hier een vreemde eend in de bijt), maar wel foot-shaped en zero-drop. Dit is ideaal voor de gebruiker die comfort en demping zoekt, maar toch zijn voeten de vrijheid wil geven natuurlijk te bewegen.

In de test viel vooral op dat de demping met gemak de concurrentie aan kan met de bekende sneakermerken. Maar wel met als grote verschil dat je voorvoet meer ruimte heeft en de hak zero-drop heeft. Ondanks de dikkere zolen, lopen ze heerlijk licht en de demping is inderdaad heel prettig.

Deze schoenen zijn wel heel anders dan barefoot-schoeisel, en daardoor een goed alternatief voor iedereen die niet helemaal barefoot wil, maar toch hun voeten meer natural motion willen gunnen. Zeker ook voor rennen en hiken zijn de Altra’s zeer geschikt.

Check de website van Altra hier.

Skinners

Ook dit merk zag het levenslicht in de crowdfunding, bij Kickstarter. Dit zijn nog wel de meest opvallende schoenen uit deze test. Zijn het eigenlijk wel schoenen? Toen we de doos openmaakten, was namelijk onze eerste reactie: “Het zijn sokken!”

Dat is ook zo, je loopt eigenlijk op je sokken, ook buiten. Maar om te voorkomen dat ze snel slijten of beschadigen door scherpe voorwerpen of dat je natte sokken krijgt, is er een buitenlaag op aangebracht. Alsof je sokken aantrekt en ermee in warme bitumen bent gaan staan. Als je ze aantrekt, heb je het gevoel alsof je superkrachten krijgt, en dat komt doordat ze bijna niets (160 gram) wegen, waardoor je voeten lichter voelen. Een bijzondere sensatie, deze fusie tussen sokken en schoenen. Dankzij het unieke stretchknit-materiaal waar de Skinners van gemaakt zijn, assimileren ze zich aan je voeten en passen ze altijd perfect.

Ze lopen lekker, het went snel en al gauw loop je ermee over de straat, in het park, op het strand. Je vergeet al gauw dat je ze aanhebt, zo snel wenden we nog nooit aan nieuwe schoenen. Er zit ook een heel dun geperforeerd zooltje in, dat er ook uit kan. Hierdoor blijven je voeten nóg droger. Uiteraard kunnen de Skinners in de was.

Vanaf €39,90

Vibram Fivefingers Kso Evo

Van alle barefoot-schoenen die ik voor deze test heb uitgeprobeerd, zijn de Vibram Fivefingers nog wel de meest opvallende, zowel qua gevoel als qua uiterlijk. Als ik tegen kennissen zeg dat ik ‘over ben op de barefoot-schoenen’, krijg ik geregeld als reactie: “Oh, dat zijn toch van die schoenen met tenen eraan?”

Niet noodzakelijk, maar blijkbaar staan Vibram’s Fivefingers toch op het netvlies van veel mensen. Logisch, want het zijn ook opvallende schoenen natuurlijk. 

Toch moest ik even een drempeltje over, omdat het de eerste keer dat je ze aantrekt, gek voelt. Dat zit vooral tussen de oren (of eigenlijk tussen de tenen) overigens en ik denk dat ik weet waarom. Als je een sok aantrekt en er komt een stuk stof tussen je tenen, trek je dat er snel weer tussenuit. Oftewel: hij zat niet goed. Om dan ineens alle tien je tenen in separate huisjes te schuiven bij een schoen, voelt dan tegennatuurlijk. Maar grappig genoeg, is het allesbehalve tegennatuurlijk, want met de Fivefingers geeft je je voeten juist een zo natuurlijk mogelijke houding. Je dwingt ze als het ware in de stand waarin ze stonden toen je kind was, maar dan netjes ingepakt tegen de elementen en ondergrond van de omgeving waarin je je begeeft.  

Terug naar het drempeltje. De eerste keer kostte het me moeite de schoenen aan te krijgen, maar ik gaf niet op. De begeleidende instructies in de schoenendoos hadden me hier al op voorbereid. Toen ik ze eenmaal aanhad, voelde het even onwennig, maar al snel merkte ik nauwelijks nog dat ik schoenen aan had. Het voelde zelfs heel lekker! De instructies waarschuwden me om het dragen langzaam op te bouwen, maar dankzij mijn barefoot-schoenen-ervaring (ik heb zelfs rotswandelingen gemaakt ermee) kon ik makkelijk uren achter elkaar op de Vibram Fivefingers lopen! 

Voor andere beginners: hou je wel degelijk aan de instructies, bouw het rustig op. Het lopen op deze teenschoenen voelde vrijer dan ik had verwacht en deze stoere rood-zwarte uitvoering stond bovendien veel cooler dan ik had verwacht. 

Je bestelt de Vibram FiveFingers KSO EVO hier voor €99,95 of hier voor €94,95 maar er is veel meer keuze, dus kijk vooral hier rond voor het model dat het best bij jou past. 

Conclusie

Als je naar je voeten zou luisteren, zou je meer op blote voeten moeten lopen. Waarschijnlijk vind je dat zelfs ook prettig, maar doe je dit alleen binnenshuis en op vakantie. Met barefoot-schoenen kun je je voeten stap voor stap de vrijheid teruggeven die nodig is om ook op lange termijn goed ter been te blijven en klachten te vermijden. Mijn tip: probeer gewoon eens een paar barefoot-schoenen (of zero-drop sportschoenen, van Altra) en voel het verschil! Grote kans dat het een eye-opener is en je nooit meer anders wil.

De volgende YouTube-filmpjes gaan over voeten trainen en barefoot-lopen en zijn enorme aanraders voor wie meer wil weten: