Alrik de Jong Voeding 26 jan 2024, 18:16

Leestijd: 4 minuten

In deze voedingsmiddelen zitten de meeste microplastics

Lekker en goed eten gaan prima samen, maar toch is de kans groot dat je iedere dag een theelepel plastic naar binnen werkt. Microplastics, om precies te zijn. Om je even goed wakker te schudden: dat is 5 gram per week (het equivalent van een creditcard) en 260 gram per jaar. Dat krijg je dus binnen zonder het te weten. Eet smakelijk.

Het Leidse iGEM-team 2023 ’Phase Out’ luidt de noodklok; de wereld heeft afbreekbaar plastic nodig, en snel ook. Onderzoekers van de Universiteit van Newcastle hebben eerder al vastgesteld dat je ongeveer 2.000 stukjes microplastics per week consumeert. Dat is overigens een voorzichtige schatting, het werkelijke aantal kan nog hoger liggen. De microplastics worden overigens overal gevonden, zelfs op de allerdiepste bodem van de zee, aldus het World Economic Forum.

Niet bewust van microplastics in voeding

Het probleem is dat de consument zich niet bewust is van microplastics in voeding. Zo weet je van te voren niet in welke voedingsmiddelen de plasticdeeltjes zitten. Zelfs al zou je het wel weten, dan nog is het de vraag of je zou weten welke producten je moet vermijden, laat staan dat je het überhaupt zou willen voorkomen. Tipje van de sluier: schaal- en schelpdieren bevatten relatief grote hoeveelheden microplastics.

Mocht je nu het idee hebben om fanatiek alle voedingsmiddelen te vermijden waar dergelijke plasticdeeltjes in zitten, stop met dat uitsloven. Water bevat namelijk de grootste hoeveelheid microplastics. Naast water bevatten schaaldieren, bier en zout de meeste microplastics. De gedachte van de onderzoekers is dat de aanwezige plastic schadelijker worden naarmate ze langer aanwezig zijn in de levende organismen. Een overtuigend bewijs is hier (nog) niet voor, maar onderzoekers houden er wel rekening mee.

Hoewel er meer onderzoek nodig is om te kunnen begrijpen hoe microplastics de gezondheid beïnvloeden, is het belangrijk om je boerenverstand te gebruiken. In het kader van ‘voorkomen is beter dan genezen’ zetten we even wat simpele gegevens op een rij met de daarbij behorende alternatieven. Baat het niet, dan schaadt het niet.

Water

Water dat is verpakt in plastic flessen bevat microplastics. Klinkt even logisch als het is. De WHO stelt niet voor niets dat 90 procent van het water dat in flessen is verpakt, deeltjes plastic bevat. The Conversation doet er nog een schep bovenop en stelt dat een liter water, verpakt in plastic flessen, gemiddeld tussen de twee en 44 plasticdeeltjes bevat.

De microplastics zijn afkomstig van de verpakking, dat betekent dat we onszelf er iedere keer aan blootstellen als we een fles met water vullen. Is het gewone kraanwater dan een veilig alternatief? Niet echt. Ook in leidingwater komen microplastics voor. Orb Media onderzocht een groot aantal monsters van leidingwater en vond in 83 procent van die monsters microplastics. Het enige goede nieuws is dat kraanwater ongeveer 50 procent minder deeltjes bevat in vergelijking water uit een fles.

Het alternatief

Leven zonder water is nog steeds niet mogelijk. Het vermijden van water is dus geen optie. Gelukkig bevat het leidingwater in Europa een minimale hoeveelheid microplastics in vergelijking met Amerika. Wat dat betreft zitten we hier dus nog redelijk veilig. Een goed advies is om jouw plastic fles te vervangen door een aluminium, hervulbare waterfles.

Schaal- en schelpdieren (en vis)

Hoewel schaal- en schelpdieren erg lekker zijn, bevatten ze wel bijzonder veel deeltjes plastic. Deze conclusie komt overeen met eerdere onderzoeken, waarbij schelpdieren hoge concentraties microplastics bleken te bevatten.

Het alternatief

Wild gevangen zalm, kwikvrije witte vis, verse calamares. Of nog beter: helemaal geen vis, om de oceanen een beetje levend te houden. Bovendien zit er in vis ook bovengemiddeld veel plastic, maar veel minder dan in schaal- en schelpdieren.

Groente en fruit

Uit onderzoek, gepubliceerd in wetenschapstijdschrift ScienceDirect, blijken er ook veel microplastic in groente en fruit te zitten. Onderzoekers wisten daarvoor al dat minuscule deeltjes van ongeveer 50 nanometer groot plantenwortels konden binnendringen. Maar uit deze studie blijkt dat deeltjes van ongeveer 40 keer die grootte ook in planten terecht kunnen komen.

Alternatief

Er is geen alternatief voor groente en fruit. Koop biologisch of biodynamisch, dat is het minste wat je kunt doen.

Bier

De analyse van de onderzoekers van de Universiteit van Newcastle gaf het helaas al aan: bier bevat in veel gevallen microplastics. Aangezien bier wordt gemaakt met water (een van de belangrijkste ‘houders’ van deeltjes plastic) komt dit niet als een verrassing.

Het alternatief

Wijn.

Zout

Net als in bier vonden de onderzoekers ook sporen van microplastics in zout, wat in feite net zo’n kleine verrassing is als de microplastics in bier. Studies hebben aangetoond dat 1 kilogram zeezout meer dan 600 plasticdeeltjes kan bevatten.

Het alternatief

Koop een hoogwaardig merk steenzout dat is gevormd voordat de wereld werd vervuild, zoals authentiek Himalaya-zout. (Het meeste Himalaya-zout dat je in Nederland koopt, komt overigens ergens anders vandaan.)

Nog meer tips

Andere tips om zo weinig mogelijk microplastics via voeding naar binnen te krijgen:

• Gebruik losse thee bladeren of theezakjes met een touwtje en/of nietje in plaats van theezakjes met een plastic sluiting.
• Vermijd geconserveerde voeding in blik
• Gebruik je toch een plastic fles, vermijd dan zonlicht
• Vermijd kant-en-klaarmaaltijden in plastic verpakkingen
• Gebruik een glazen of aluminium drinkbeker