Maarten Verkoren Auto's & Motoren 25 nov 2022, 16:27

Leestijd: 8 minuten

Vergeet de e-bike, hier is een volkomen logisch alternatief

Onze gastschrijver Maarten Verkoren vindt het hoog tijd voor een persoonlijke tirade tegen de excessen van de e-bikes.

In dit betoog neem ik je mee langs de strijd om het fietspad, onthul ik enkele verontrustende bijwerkingen van e-bikes en pleit ik voor een verrassend alternatief dat milieuvriendelijker, goedkoper, onderhoudsvriendelijker en gezonder is dan elke elektrische fiets.

Terwijl ik dit schrijf, scheurt een fatbike langs mijn raam. Uiteraard over de stoep en tegen de richting in en met twee belhamels erop. De bijrijder trapt in het voorbijgaan zoals elke week mijn groenbak om. Helaas voor ze gaan ze te snel en trapt hij te laat. Ze maken een flinke smakkerd, gebroken plastic stukken vliegen in het rond en de jongens liggen op de grond. Hun knokkels en monden bloeden en ook hun namaak Gucci en Louis Vuitton-tasjes zijn kapot. Mijn buurman staat te juichen voor het raam terwijl ik eerste hulp verleen. Dit is het straatbeeld anno 2022 en er klopt veel niet aan dit plaatje.

Kinderen op opgevoerde e-bikes

Waarom moeten kinderen op een ‘e-bike’ naar school die meer weg heeft van een e-brommer? Waarom niet gewoon op de fiets? Ze zullen wel op een afgelegen school zitten. Maar nee, desgevraagd vertellen ze nog geen twee kilometer van school te wonen. Zou er wat mis zijn met hun benen? Hun longen? Ook dat blijkt niet het geval, want ze zitten ook op voetbal, zeggen ze. Waarom hun ouders dan duizenden euro’s neertellen voor hun vervoermiddel? Omdat we erbij willen horen, zoals met merkkleding, zo geven ze toe.

Dat kinderen nog niet zo goed in staat zijn om verkeerssituaties te overzien, is kennelijk niet iets waar hun ouders aan gedacht hebben. Combineer dat met het gegeven dat jongens van hun leeftijd koste wat het kost hard willen rijden met hun (vaak opgevoerde) ‘e-bike’ en je hebt een explosieve combinatie. Ook in drukke winkelstraten, bedoeld voor voetgangers, zie je ze regelmatig slalommend langs de voetgangers vliegen, in Dark Knight-stijl. Het percentage ernstige elektrische fiets-ongelukken steeg de afgelopen vier jaar van 4 procent naar 22 procent bij tieners tussen de 12 en 17 jaar. En nee, er is (nog) geen helmplicht.

Overigens zijn het niet alleen kinderen die in toenemende mate voor e-bike-excessen zorgen. Ook steeds meer volwassenen stappen over van echte fietsen op e-bikes. Er is zelfs een heuse e-bikebond. De reclamecampagnes van e-bikemerken roepen hard dat e-bikes beter zijn voor het milieu omdat mensen minder vaak de auto pakken en ervoor zorgen dat mensen gezonder worden als ze meer fietsen. Hierbij gaat men wel voorbij aan het feit dat de productie van de batterijen het milieu extra belast en dat ze meestal worden opgeladen door grijze stroom.

Daarnaast blijkt dat veel mensen niet echt meer fietsen, maar steeds vaker de e-bike als een soort brommer gebruiken. Er zijn verschillende onderzoeken waaruit blijkt dat veel mensen juist in conditie achteruit gaan door de overstap naar e-bikes. En dat is eigenlijk wel logisch. René Wormhoudt (conditietrainer Nederlands elftal) zei onlangs op een congres ook al zich zorgen te maken over de slechte conditie van de jongeren.

Conditie e-bikerijders gaat achteruit

“Volgens de norm gezond bewegen moet een jongere per dag een uur lang ongeveer 125 watt op de fiets leveren, een volwassene een halfuur 100 watt en een oudere een halfuur 75 watt. Dit is geen zware inspanning, kost geen zweet en is goed voor je gezondheid. Dat halfuurtje ontspannen fietsen is onderhoud. Het bezwaar van de elektrische fiets is dat je je best moet doen om de minimale inspanning van 100 watt te halen. Uit testen blijkt dat veel mensen met e-bikes dit niet halen waardoor hun conditie achteruit gaat.” (bron: Fietsersbond)

Je voelt intuïtief wel aan dat fietsen zonder ondersteuning meer bijdraagt aan je conditie en kracht. Waarom? Doe je ogen dicht en stel je voor dat je aan het fietsen bent. Het is herfst, het waait en regent stevig en je begint moe te worden. Je wil naar huis en zet, ondanks de vermoeidheid, nog maar even flink aan. Je begint te hijgen, te zweten en krijgt het warm; een flinke inspanning.

Je kiest er niet bewust voor om te gaan sporten, maar je levert een fysieke prestatie omdat je geest je protesterende spieren beteugelt: je spieren moeten aan de bak, er is geen andere optie. Dit is precies het type inspanning dat er in de sportschool voor zorgt dat je over je grenzen heen gaat. En door dit geregeld te doen, verbeter je je kracht en conditie, de volgende keer kun je net weer even wat langer en wat harder trappen.

Het hangt er natuurlijk vanaf in welke stand je hem zet, maar de oogtest verraadt veel. Weinig e-bikers halen de minimale inspanning van 100 watt. Als ervaren fietser begeef ik me veelvuldig op de fietspaden en ik zie een groot verschil. Veel jongeren (en ouderen) trappen nauwelijks, ook niet als ze heel hard gaan. Ik heb zelfs jongeren op e-bikes gezien die met hun voeten op het stuur zaten, terwijl de pedalen ronddraaiden en ze hard vooruit gingen. Mensen met overgewicht hebben ook massaal de e-bike omarmd. Voorheen verplaatsten ze zich vooral op brommers of Canta’s, nu dus ook op e-bikes, bij voorkeur uiteraard fatbikes. En nee, op geen van al deze rijtuigen verstoken ze 100 watt. Ter illustratie van de overlappende doelgroepen, zie je grappig genoeg ook weer dat scholieren uit rijkere milieus plots in Canta’s naar school gaan.

Horen ze wel thuis op het fietspad?

Nee. Dat opgevoerde e-bikes officieel niet op de openbare weg mogen, wordt door veel mensen over het hoofd gezien. Onterecht, want de situatie op de fietspaden wordt met de dag gevaarlijker. Iedere gewone fietser die rustig peddelt en geniet van het weer en de natuur weet hoe vervelend het is om te worden opgejaagd door een e-bikerrijder die ongeduldig achter je zit te tringelen dat hij of zij er langs moet. Moét, ja. Want in dat ene woordje ligt veel opgesloten. Hard kunnen staat gelijk aan hard moéten. En jij als gewone fietser berooft ze van hun kostbare tijd door niet snel genoeg ruim baan te geven. Vijf kostbare minuutjes eerder thuis. Die vervolgens weer verspild worden door eindeloze TikTok of Instagram-feeds door te scrollen. Wat overigens ook al fietsend gebeurt. Vijf minuutjes waarvoor deze e-bikerijders alle risico’s nemen door als een dolle te gaan inhalen op fietspaden of gemengde fiets-loop-straten die niet bedoeld zijn voor hoge snelheden.

Probeer als gewone fietser maar eens zen te blijven als je achter je die irritante ‘sonar’ van een VanMoof hoort. Om vervolgens bijna aangereden te worden door een andere VanMoof die uit een zijstraat komt en die boos is dat je niet hard genoeg gaat. Dan heb je nog de VanMoofjes die bestuurd worden door bekakte pubers, immer vergezeld van een trapschuwe schouderhangende maat.

Die paar kilometer die ze per dag fietsen moeten natuurlijk echt per e-bike. Anders zouden ze het maar zwaar hebben. In geen geval halen ze zo de minimale inspanning van 1 uur lang 125 watt. Benieuwd of ze, net als op hun scooters, komende winter ook met een dekentje over de beentjes gaan fietsen.

Het alternatief? Een echte fiets!

Alle excessen daargelaten, welk rijtuig kun je als stoere-man-die-met-zijn-tijd-meegaat dan het beste kiezen? Het alternatief is zo voor de hand liggend dat men hem simpelweg over het hoofd ziet. Wat dacht je van een echte fiets? Zouden er geen hippe fietsen meer zijn? De innovatie heeft op dat gebied ook niet stilgestaan en de nieuwste modellen blijken razend populair en telkens uitverkocht. Met slechts 100 watt kun je ook op een echte fiets al best snel fietsen, blijkt uit metingen.

“Een fitte volwassene of een jongere hoeft voor een snelheid van tussen de twintig en vijfentwintig kilometer per uur geen elektrische fiets aan te schaffen. Met een gewone, goede sportieve fiets en een gezonde, matige inspanning haal je die snelheid ook. Dus overweeg je een elektrische fiets aan te schaffen omdat een gewone fiets zo zwaar trapt, kijk ook eens naar een snellere gewone fiets. In ieder geval veel goedkoper en minder kwetsbaar”, aldus de Fietsersbond.

Nadat ik al deze afwegingen en testen tot me door had laten dringen, probeerde ik een normale e-bike uit van een vriendin. Deze Batavus had verschillende standen maar bij geen een had ik het gevoel dat ik me moest inspannen. Daarna testte ik de VanMoof van een andere kennis. Niets voor mij, ik vind het geen fiets. Een rondje langs de velden bij bezitters van VanMoofs levert dan ook een klachtenregen op: kromme remschijven, roestende lagers, piepende remmen, blokkerende kicklocks en remzuigers, bladderende lak.

Ter vergelijking met deze e-bikes, probeer ik de Gazelle’s nieuwste stadsfiets uit, de Marco Polo Urban. Deze echte fiets wordt aangedreven door spierkracht. In plaats van een ketting is de Marco Polo Urban voorzien van een riem die het wattage dat je trapt omzet in fluisterstille snelheid. Met gemak haal ik e-bikers bij, zonder dat ik begin te hijgen. Wel voel ik dat ik me inspan, maar niet meer dan bij andere echte fietsen. Voor minder dan de helft van de prijs van een VanMoof heb je een onderhoudsvrije, supersnelle lichtgewicht fiets die je alles geeft wat je nodig hebt. Wat mij betreft, is dit de ultieme tip voor elke stoere man!

Medische redenen uitgezonderd, hoef je als stoere-Manners-man echt geen e-bike te hebben. Veel e-bikevarianten gebruiken stoepen en fietspaden als racebanen, waarbij ze zichzelf en andere stoep- en weggebruikers geregeld in gevaar brengen. Waar e-bikes begonnen zijn als ondersteuning voor bejaarden, verschuiven we langzamerhand naar een lichtere variant van elektrische auto’s. Of het nou gaat om bakfietsen, fatbikes, VanMoof’s, Canta’s of andere wildgroei, met fietsen heeft het weinig meer te maken. Hun berijders hebben haast, vinden dat ze voorrang hebben, houden zich niet aan verkeersregels en worden luier en minder fit. Ik fiets heerlijk tegen deze trend in: op een echte fiets, lachend en genietend van mijn omgeving. Ondertussen werk ik ook nog ongemerkt aan mijn conditie.

De Marco Polo Urban is verkrijgbaar vanaf €1.499.