Michiel Hekkens Gezondheid 17 mrt 2024, 11:23

Leestijd: 3 minuten

Dit voedsel is volksvijand nummer 1, maar soms is het juist gezond

Ultrabewerkt voedsel wordt in steeds meer landen tot volksvijand nummer 1 verklaard. Meestal is dit terecht, maar in deze specifieke gevallen niet. Een paar gezonde opties op een rij.

Voedingswetenschappers over de hele wereld zijn bezig aan een kruistocht tegen ultrabewerkt voedsel. Wij bij Manners doen daar lustig aan mee. Zo schreven we artikelen waarin we betoogden dat je er dood van gaat en er lelijk van wordt. Toch voelen we ons geroepen om ook een andere kant van ultrabewerkte voedingswaren te belichten. Sommige zijn juist goed voor je, ontdekten wetenschappers in een publicatie van The Lancet.

Wat is ultrabewerkt voedsel?

Voedsel wordt doorgaans als ultrabewerkt bestempeld als het meer dan vijf ingrediënten bevat, en dan met name als je deze ingrediënten niet in een gemiddeld keukenkastje kunt vinden. Denk aan conserveermiddelen, emulgatoren, zoetstoffen en kunstmatige kleur- en smaakstoffen.

Zij zijn de reden waarom de hamburger van McDonald’s die een Amerikaanse man in zijn jaszak liet zitten, er nog precies hetzelfde uitzag toen hij hem er veertien jaar later uithaalde. Handig voor fabrikanten, al die toevoegingen, maar dodelijk voor jou.

Volksvijand nummer 1 meestal terecht verguisd

In een grootschalig onderzoek van The Lancet werden 520.000 Europeanen uit verschillende landen, waaronder Nederland, over een periode van dertig jaar gevolgd. Elke drie jaar kregen ze allemaal een luguber telefoontje. De onderzoekers belden met de vraag of ze de afgelopen tijd toevallig één of meerdere dodelijke ziektes hadden gekregen. De resultaten hiervan combineerden ze met rapportages van de proefpersonen waarin ze aangaven hoeveel ultrabewerkt voedsel ze aten. Denk aan frisdrank, ijs, snoep, bepaalde vleeswaren en vleesvervangers.

Uit de resultaten blijkt dat de kruistocht tegen ultrabewerkt voedsel in de meeste gevallen terecht is. De allerslechtste voedingswaren bleken gesuikerde frisdranken en bepaalde vleesproducten. Zij zorgden voor het grootste risico op twee dodelijke ziektes: kanker en een hartziekte. Snacksauzen namen de tweede plaats in als veroorzakers van medisch onheil.

In enkele ultrabewerkte gevallen vonden de wetenschappers echter geen, of juist een tegenovergestelde relatie tussen het product en de morbiditeit ervan. Deze voedingswaren zijn de onschuldige slachtoffers in een gerechtvaardigde oorlog. 

Deze ultrabewerkte etenswaren zijn juist gezond

Brood en ontbijtgranen vallen vaak in de categorie ultrabewerkt, omdat fabrikanten er bijvoorbeeld suiker of conserveermiddelen aan toevoegen (en dat doen ze met plezier). Niet goed voor je, maar de vezels die er ook in zitten zijn dan weer wél gezond. Alle plussen en minnen bij elkaar opgeteld, concludeerden de onderzoekers dat de meeste brood- en mueslisoorten meer gezond dan ongezond zijn. Niet álle ultrabewerkte etenswaren zijn dus slecht.

En er nog meer voedingsmiddelen die enige rehabilitatie verdienen. Dit zijn bepaalde soorten snoep en toetjes, kant-en-klaarmaaltijden, chips en plantaardige vleesvervangers. Deze zijn niet goed voor je, maar de onderzoekers vonden geen relatie tot “multimortaliteit”, oftwel: je kreeg er niet kanker én een hartziekte van.

Vele tinten ultrabewerkt voedsel

Wat we meenemen uit dit onderzoek is dat niet al het ultrabewerkte etenswaren even slecht is. Om ze allemaal uit je leven te bannen, is nauwelijks te doen. Wat minder ambitieus is om alleen met de allerergste te stoppen.

Als je iets wil doen maar niet je hele leven om wil gooien, stop dan met zoete frisdrankjes en bewerkte vleeswaren als (knak)worst, bacon, hamburger, salami, ham en paté. Kun je nog steeds genieten van emmertje ijs, een zakje chips en een stukje (onbewerkt) vlees op zijn tijd.

Meer gezondheidsadvies?

De smaak van het gezonde leven helemaal te pakken? Neem dan ook eens je slaaproutine onder handen. De 10-3-2-1-0 formule zorgt voor aangetoond betere nachtrust.