Michiel Hekkens Gezondheid 11 feb 2024, 09:22

Leestijd: 3 minuten

Dit simpele voedingsadvies uit Brazilië verovert de wereld

Een simpel voedingsadvies uit Brazilië is een wereldwijde trend aan het worden. Tot ziens ultrabewerkt voedsel.

Een handje ongebrande noten, 250 gram groenten, twee stuks fruit, geen vlees, of in ieder geval niet veel, niet meer dan één glas wijn, of was het helemaal geen wijn? Het voedingsadvies van het Voedingscentrum uit Nederland worden we geen wijs uit, vandaar dat we overstappen op dat van de Brazilianen. Zij bedachten een effectief voedingsadvies dat de halve wereld heeft veroverd.

Al eerder gaven we tips over wat je moet eten om langer te leven en onthulden we het gezondste eten ter wereld. Nu doen we het tegenovergestelde: we leggen de focus op wat je juist niet moet eten als je leven je lief is. Op dit principe is het advies van de Braziliaanse voedselautoriteit namelijk gebaseerd. Hun voedingsadvies kan worden samengevat tot één allesoverstijgende regel.

NOVA-classificatie: vier categorieën bewerkt voedsel

De voedingsaanbevelingen die Brazilië gebruikt, zijn gebaseerd op de NOVA-classificatie. ‘NOVA’ staat hierbij voor ‘nieuw’. Het is een nieuwe manier om met voedsel om te gaan. De NOVA-classificatie verdeelt voeding in vier categorieën, van onbewerkt tot ultrabewerkt voedsel.

In categorie 1 vinden we ‘niet of nauwelijks bewerkt voedsel’. Categorie 2 omvat ‘bewerkte culinaire ingrediënten’: stoffen die uit onbewerkt voedsel zijn gehaald, zodat je ze weer aan andere gerechten toe kunt voegen. In categorie 3 vinden we ‘bewerkt eten’ en in categorie 4 ‘ultrabewerkt eten’.

* Swipe naar rechts om de hele tabel te lezen!

Brazilië gebruikt de NOVA-classificatie als basis voor de volgende voedingsaanbevelingen:
• Neem onbewerkte voedingsmiddelen als basis van je gerechten.
• Gebruik bewerkte culinaire ingrediënten slechts in kleine hoeveelheden om gerechten op smaak te brengen.
• Beperk het gebruik van bewerkt voedsel. Gebruik ze in kleine hoeveelheden en steeds als onderdeel van een maaltijd.
• Vermijd sterk bewerkt voedsel.

Het Braziliaanse voedingsadvies stamt al uit 2014, maar het kwam opnieuw onder de aandacht naar aanleiding van een recent boek over ultrabewerkt eten: Ultra-Processed People van Chris van Tulleken. Dit boek groeide uit tot een wereldwijde bestseller – de Nederlandse vertaling verscheen vorig jaar als De Voedselfuik. Van Tulleken versimpelt het Braziliaanse advies tot er maar één regel overblijft: eet zo weinig mogelijk ultrabewerkt voedsel.

Waarom ultrabewerkt voedsel een soort drugs is

In Ultra-Processed People laat Van Tulleken zien waarom ultrabewerkt voedsel zo slecht is. De kern: om voedsel aantrekkelijk te maken, halen fabrikanten gezonde stoffen uit ons eten en voegen ze er ongezonde stoffen aan toe. Dit is niet per se omdat ze kwaadwillend zijn of ons dood willen hebben – ze willen gewoon zoveel mogelijk geld verdienen. Of wij eraan doodgaan of niet is voor hen geen relevante factor.

Van Tulleken betoogt in zijn boek dat ultrabewerkt voedsel in wezen niet verschilt van sigaretten of drugs. Je raakt er net zo verslaafd aan het is minstens zo dodelijk. Ultrabewerkt voedsel zou volgens hem dan ook dezelfde behandeling als sigaretten moeten krijgen. In Chili hebben ze dit advies inmiddels ter harte genomen. Op ultrabewerkt voedsel zie je daar waarschuwingsteksten, net als op sigaretten.

In de rest van de wereld zijn ze nog niet zover. Onder de Engelse bevolking behoort zelfs 57% van het dagelijkse dieet tot ultrabewerkt voedsel. Het grootste gif volgens Van Tulleken: kipnuggets, Ben & Jerry’s-ijs, snoep, Bifi-worstjes en frisdrank. Balen, want kipnuggets en Ben & Jerry’s zijn nou net het favoriete vergif van ondergetekende.

‘Als je maar één ding in je voedingspatroon wil veranderen,’ vraagt een journalist van The Guardian aan Van Tulleken. ‘Wat zou je dan adviseren?’ Van Tulleken antwoordt: ‘Stop met koolzuurhoudende drankjes, ook die zonder calorieën. Je tanden rotten er van weg en als er fosforisch zuur in zit, lossen je botten er ook nog eens van op.’ Kraakhelder (of moeten we zeggen: Crystal Clear?).