Michiel Hekkens Gezondheid 17 jul 2024, 11:55

Leestijd: 3 minuten

Zo ban je 5 grote bronnen van kankerverwekkend PFAS uit je leven

PFAS is een verzamelnaam voor chemicaliën die erg handig, maar ook kankerverwekkend zijn. Zoals altijd komen we hier nogal laat achter, waardoor het politieke gesteggel om ze te verbieden nog in volle gang is. Manners helpt om het heft in eigen hand te nemen. Zo ban je de 5 grootste bronnen van PFAS uit je leven.

Het vervelende aan PFAS is dat het niet worden afgebroken door ons lichaam. Zodra het binnen is, gaat het er niet meer uit. Om deze reden worden ze ook wel forever chemicals genoemd. Nog veel is onduidelijk over de risico’s, maar de voorlopige conclusies stemmen ons allerminst vrolijk. 

Zie bijvoorbeeld deze afbeelding van het Europees Milieuagentschap. Tot de risico’s met grote zekerheid van PFAS behoren teelbalkanker, nierkanker, leverbeschadiging en schildklierziekte. Traag zaad (bij mannen), darmziekte en borstkanker (bij vrouwen) krijg je er met wat minder grote zekerheid ook nog van. Weg met dat spul.

Deze producten met PFAS ban je makkelijk uit je leven

Dat verbod komt er wel, maar niets is trager dan de politiek. Wacht hier niet op en elimineer zelf de top 5 grootste bronnen van PFAS uit huis. We geven er alvast een alternatief bij.

1. Pannen met anti-aanbaklaag

Handig, zo’n pan met anti-aanbaklaag. Totdat die laag los komt, dan krijg je er kanker van. Dit gebeurt als de pan te heet wordt of als hij oud is. Neem geen risico en koop een PFAS-loze pan. 

Alternatieven: stalen of keramische pan.

2. Magnetronbakjes, pizzadozen en andere voedselverpakkingen

Wees voorzichtig met alles wat je in de magnetron schuift. Bakpapier, pizzadozen en sommige bakvormen kunnen PFAS bevatten dat in je eten terechtkomt. Wees verder voorzichtig met popcornzakken of hamburgerpapiertjes, die zijn soms met PFAS bewerkt om ze vetafstotend te maken. Maar denk het meest na over het vervangen van bakpapier, want het gebruik daarvan is in veel Nederlandse keuken zeer gangbaar.

Alternatieven: verwarm maaltijden in een ovenschaal, op een bord of op een siliconen (PFAS-vrije) bakmat.

3. Cosmetische producten

Bij veel cosmetische producten bestaat het risico op PFAS, vooral die beloven dat ze een lange tijd op je huid blijven zitten. Niet alleen gaat het om lipsticks, oogschaduw en nagellak, maar ook bijvoorbeeld om zonnebrandcrème. Vermijd de soorten die lange bescherming beloven of waterproof zijn. Daarnaast kun je op de verpakking zoeken naar PAP en PTFE, de twee meest voorkomende soorten PFAS. 

Alternatieven: Wel zonnebrandcrème blijven dragen, natuurlijk, maar dan veilige.

4. Menstruatieondergoed als inlegkruisjes, maandverband en tampons

Incontinentie- en mentruatieproducten kunnen gebruik maken van chemicaliën om het materiaal meer vocht op te laten nemen. In een Amerikaans onderzoek uit 2022 bleek 65 procent van de onderzochte inlegkruisjes, maandverband en mentruatieondergoed PFAS te bevatten. Vermijd dan ook de Amerikaanse menstruatieondergoed-merken Lotties Period en MyFleury, die ook in Nederland op de markt zijn. Europese merken geven meestal aan PFAS-vrij te zijn, maar objectief onderzoek op dit gebied is dun.

Alternatief: Bamboozy is een Amerikaans merk dat in Nederland wordt verkocht én uit de bus komt als PFAS-vrij.

5. Water- en vlekafstotende kleding of meubels

Bij producten die vlek- of vochtafstotend zijn, is er een risico op PFAS. Volgens een Amerikaans onderzoek is 72 procent van de producten die deze eigenschappen claimen te hebben – denk aan regenjassen, tapijten of bankstellen – geprepareerd met PFAS. Meestal hebben ze in Amerika echter de zaken minder goed op orde dan hier. In Nederland is het verwerken van PFAS in regenkleding sinds 2020 bijvoorbeeld verboden, maar er zijn natuurlijk nog veel jassen en broeken in omloop die ouder zijn.

Om bankstellen en tapijten te impregneren, wordt ook in 2024 nog vaak PFAS gebruikt. Dit krijg je binnen als je bijvoorbeeld stof inademt dat op het meubilair zit. Het RIVM stelt echter dat dit risico bij normaal gebruik laag is.

Alternatief: nieuwe regenkleding kopen, meubels impregneren met PFAS-vrij middel. 

Bedreigingen van de toekomst

Alles in de container gegooid? Mooi. Nu nog de top 5 bronnen van microplastics en dan ben je (zo goed als dat kan) beschermd tegen de meest kankerverwekkende rotzooi van de toekomst, die hopelijk snel tot het verleden behoort.

Twijfel je of een product wel of geen PFAS bevat? De website waarzitwatin.nl is van het RIVM en biedt de meest betrouwbare informatie.