Noah Korevaar Films & Series 8 feb 2024, 14:37

Leestijd: 3 minuten

NPO knalt met geprezen Oppenheimer-docu over de échte spion

Niet Oppenheimer, maar zijn piepjonge collega Ted Hall deelde in het diepste geheim de Amerikaanse atoombom-plannen met de Sovjet-Unie. Een geprezen documentaire over zijn tijd in Los Alamos is nu gratis en voor niets te streamen op NPO Start.

Oppenheimer is met een speelduur van 3 uren allesbehalve kort. Toch is het perspectief dat Christopher Nolan je voorschotelt vrij beperkt. We volgen immers de ontwikkeling van de atoombom door de ogen van Oppenheimer zelf. Een bewuste keuze, met Oscar-waardig resultaat.

A Compassionate Spy

Binnenkort kun je de film ook in Nederland gaan streamen, maar in de aanloop naar de Oscars is er nog een film die eigenlijk een must voor Oppenheimer-fans is. Een documentaire die verder gaat dan wat je in de bioscoop hebt gezien.

Dan hebben we het over de recente documentaire A Compassionate Spy, die we vorig jaar al eens tipten. Toen was de film echter enkel in de Amerikaanse bioscopen gezien.

Je raadt het al: daar is nu verandering in gekomen, en hoe! Je kunt de documentaire namelijk nu tijdelijk gratis op NPO Start streamen, als onderdeel van de langlopende documentairereeks 2Doc.

De echte Oppenheimer staat op

Op de dag dat de eerste nucleaire bom werd opgeblazen, spectaculair in beeld gebracht door Christopher Nolan en Hoyte van Hoytema, was er nog een briljante jonge fysicus aanwezig: Ted Hall. De slechts 19 jaar oude wetenschapper worstelde al een stuk eerder dan Oppenheimer met de impact van hun creatie. Hall ergerde zich met name aan het feit dat de Amerikaanse overheid geen informatie wil delen met andere landen.

De beste man besloot daarom een drastische stap te nemen; hij begon informatie over het uiterst geheime Los Alamos-project te delen met de Sovjet-inlichtingendienst. Een feit dat overigens pas in de jaren 90 publiekelijk bekend is gemaakt, en een waargebeurde verhaallijn die niet aan bod komt in de film van Nolan.

Waar Oppenheimer problemen mee krijgt in de tweede helft van Oppenheimer, de film dus, is eigenlijk exact wat Hall juist gedaan heeft. “Ik denk dat Christopher Nolan ons heeft gekopieerd – hij hoorde dat we dit deden en besloot dat hij mee wilde doen,” grapte de documentairemaker achter A Compassionate Spy, Steve James, al tegenover The Guardian.

FBI liet spion gaan

De documentaire brengt het verhaal van Ted Hall tot leven aan de hand van archiefmateriaal en interviews, ook met de man zelf, evenals nagespeelde belangrijke momenten. Het naspelen van waargebeurde momenten is altijd controversieel als het om documentaires gaat, maar dat is een bewuste keuze geweest, zo legt James uit. Als je enkel bejaarden aan het woord laat komen, vergeet je als kijker al snel hoe piepjong de key players destijds waren. Hall was dus slechts 19 toen hij in Los Alamos rondliep.

Hall werd uiteindelijk niet opgepakt of vervolgd. De FBI kwam in de jaren vijftig al achter zijn spionagewerk, maar was er als de dood voor dat de Sovjet-Unie erachter zou komen dat ze hun ‘onbreekbare’ code hadden gekraakt. Daardoor kon Hall rustig verder zijn leven leiden. Pas in 1995, vier jaar voor zijn dood, werd het grote geheim van de fysicus wereldkundig gemaakt.

Rotten Tomatoes

A Compassionate Spy is voorlopig nog gratis op NPO Start te streamen. Met een ijzersterke score van 81 procent op Rotten Tomatoes een no-brainer!

Trek in ander kijkvoer? Check dan ook de briljante misdaadserie over een goudroof die binnenkort naar NPO Start komt, of stream nu al deze intrigerende nieuwe true crime-documentaire op HBO Max.