Felix Decavel Films & Series 22 feb 2023, 11:51

Leestijd: 4 minuten

Nederlands oorlogsdrama vormde inspiratie The Last of Us

De val van Srebrenica, waarin Nederland een controversiële rol speelde, diende als inspiratie voor de zesde aflevering van de gelauwerde HBO Max-serie. Regisseur Jasmila Žbanić maakte het oorlogsdrama namelijk vanaf de eerste rij mee. “Ik voelde meteen veel gelijkenissen in The Last of Us met wat ik in de oorlog heb meegemaakt.”

Dit artikel bevat spoilers over aflevering 6 van The Last of Us!

Trouwe lezers van Manners weten vast wie Jasmila Žbanić is. Met de deels Nederlandse film Quo Vadis, Aida? gooide de Bosnische filmmaker hoge ogen en sleepte ze zelfs een Oscar-nominatie in de wacht. Ook haar andere films gaan voornamelijk over de Joegoslavische burgeroorlog en de impact daarvan op de gewone, vredelievende burger.

Hoe pikken slachtoffers van een drama de draad des levens weer op, na het ervaren van de meest vreselijke gebeurtenissen? Gewapend met haar eigen ervaringen uit Srebrenica en Sarajevo, probeert Žbanić die vraag in de zesde aflevering van The Last of Us te beantwoorden. “Zelfs in de slechtste omstandigheden vinden mensen een manier om een samenleving te maken.”

Srebrenica in The Last of Us

In de zesde aflevering van de HBO Max-serie komen we aan in Jackson, een heropgebouwd dorpje in Wyoming waar de verloren broer van Joel tegenwoordig vertoeft. Ondanks een dodelijke zombie-pandemie waarin geen enkele persoon gespaard is gebleven van onmenselijk leed, hebben Tommy en zijn dorpsgenoten toch een draaiende mini-maatschappij kunnen opbouwen. En daarin schuilt vooral één belangrijke boodschap: die van hoop.

Aan IndieWire vertelde Jasmila Žbanić, regisseur van de zesde aflevering van The Last of Us, dat haar portret van het fictieve Jackson geïnspireerd is door onder andere het oorlogsdrama van Srebrenica in 1995 waarin 8.000 mensen in koelen bloede werden vermoord.

“Ik geloof dat het leven doorgaat. Zelfs in de slechtste omstandigheden zullen mensen een manier vinden om een samenleving te maken. Een bijzonder succesvolle samenleving is een samenleving gebaseerd op solidariteit”, zei Žbanić. “Ik was er getuige van. Tijdens de oorlog had ik het gevoel dat de mensen veel aardiger voor elkaar waren. Ze gaven niet om de materialistische dingen waar wij nu om geven. We waren allemaal gelijk, omdat we niets hadden. Er zijn verschillende manieren om de samenleving te organiseren, maar deze bleek succesvol. Dus ik was echt blij om Jackson op deze manier te portretteren, omdat het hoop geeft.”

Hoop in de bioscoop

En daarvoor liet ze niets aan het toeval over. Van de kleinste rollen tot de meest vergetelijke gezichten van figuranten: alles en iedereen in werd met de hand geselecteerd door Žbanić.

“Ik hou van figuranten en de gezichten van figuranten. In mijn vorige film, en in deze aflevering van The Last of Us, was ik echt met de hand de gezichten aan het uitzoeken, omdat ik denk dat dit een gevoel van samenleving creëert. Aan elke hoek, elke tafel, elke persoon is echt gedacht. We hebben veel gesproken over hoe deze mensen eten, hoe ze hun eigen voedsel verbouwen, hoe ze samen koken. De ene partij is er om te beschermen, de andere om eten te maken, kleren te maken en schoenen te repareren”, aldus de Bosnische filmmaker over het zesde deel van de HBO Max-hit.

“Het was ook heel belangrijk voor ons dat ze een bioscoop hadden. Zelfs tijdens de oorlog in Sarajevo, waar we niets hadden, was er wel een filmfestival. Je kunt als mens niet leven zonder waardigheid. Daarom was het voor mij belangrijk dat ze een manier vonden om een waardig leven te leiden.”

Ook opvallend is dat Jasmila Žbanić niet eens van de originele game had gehoord toen HBO Max haar contacteerde om de zesde aflevering in te blikken. Maar toch rinkelde er meteen belletje toen ze het script onder ogen nam. “Sarajevo was in zekere zin als Jackson, omringd door vijanden. De mensen daarbinnen moesten op de een of andere manier doorgaan met leven, een manier vinden om elektriciteit en voedsel te produceren. Door dat alles raakte ik erg gehecht aan Jackson. Ik kende de game niet voordat ik begon, maar nadat ik die had bekeken, nadat ik alles had onderzocht, voelde ik: ‘Oh, ik ken Jackson heel goed.'”

Meer over de HBO Max-hit

Kun je ook niet genoeg krijgen van The Last of Us? Lees ook waarom het queer-verhaal in de HBO Max-reeks niet louter fantastisch was. Of, welke drastische wijziging van het origineel tranen ontlokte op social media. Check hieronder ook alvast de trailer voor de volgende aflevering.