Jana Witteman Geld & Carrière 29 mrt 2023, 07:02

Leestijd: 3 minuten

Jij betaalde wellicht te veel belasting door nalatige overheid

De kans is aannemelijk dat Nederlanders te veel belasting hebben betaald door nalatig handelen van de overheid. Uit documenten in handen van NRC blijkt dat het ministerie van Financiën om politieke redenen openbaarmaking van belastingbeleid en daarmee uitleg van fiscale regels heeft tegengehouden.

Iedereen in Nederland is zelf verantwoordelijk voor de belastingaangifte. Wel van cruciaal belang dat alle fiscale regels dan duidelijk zijn. En precies daar is het misgegaan, blijkt uit onderzoek van wetenschapper Martijn Nouwen dat is gepubliceerd door NRC.

Zijn onderzoek heeft al een belangrijk resultaat opgeleverd. Per 1 april gaat de Belastingdienst de meest belangrijke standpunten inzichtelijk maken voor het publiek, heeft staatssecretaris Fiscale Zaken van het CDA Marnix van Rij toegezegd. Wat de exacte gevolgen in praktijk zijn, moet de tijd leren.

Rol van het ministerie van Financiën

Op basis van politieke gronden heeft het ministerie van Financiën een stokje gestoken voor het openbaar maken van belastingbeleid, schrijft NRC. Het gevolg? De onderbouwing van regels die zijn opgesteld door de Belastingdienst zijn hierdoor niet of nauwelijks transparant gedeeld met bedrijven en burgers in Nederland.

Het risico daarvan is dat belastingaangiftes zijn gedaan op grond van oude regels, die zonder herziene uitleg van de Belastingdienst de basis hebben gevormd voor de aangifte. Daarmee bestaat de kans dat bedrijven, maar ook burgers, te veel belasting hebben afgedragen.

Oproep aan de Belastingdienst

In september 2022 riep Martijn Nouwen, universitair docent Belastingrecht aan de Universiteit Leiden, in een opiniestuk op tot transparantie aangaande fiscale regels. Naast zijn werkzaamheden als universitair docent is Nouwen coördinator van het onderzoeksproject Fiscale Transparantie, eveneens aan de Leidse universiteit.

Mijn opinie 'Belastingdienst, wees transparant over fiscale regels' is net gepubliceerd door NRC: https://t.co/tl9ruEExLy

— Martijn Nouwen (@MartijnNouwen) September 13, 2022

Belastingrecht en belastingwetten zijn – zacht uitgedrukt – nogal complex. In zijn opiniestuk legt Nouwen uit dat wanneer een belastinginspecteur er zelf niet uitkomt, hij of zij aanklopt bij een van de kennisgroepen van de Belastingdienst. Binnen deze kennisgroepen, bestaande uit belastinginspecteurs met specialistische kennis, komen de inspecteurs samen tot een advies. En dat advies is – in veel gevallen – een bindend advies voor de belastinginspecteur. En dit is precies het punt waar het misgaat en wat nu door Nouwen aan het licht wordt gebracht.

De standpunten die binnen deze kennisgroepen worden ingenomen, horen namelijk binnen zes weken openbaar te worden gemaakt door de eerder genoemde CDA staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst: Marnix van Rij. Met die openbaarheid zou iedereen van bedrijfsdirecteur tot burger kunnen inzien op welke standpunten de Belastingdienst de keuzes stoelt. Je voelt het al aankomen: dat is niet gebeurd, stelt Nouwen. Volgens hem komt door de gang van zaken bij de Belastingdienst “de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van belastingbetalers in het geding”. Ofwel, de kans is aannemelijk dat je te veel belasting hebt betaald.

Volgens het ministerie van Financiën klopt dit echter niet. Zij stellen dat bepaalde vraagstukken in sommige gevallen bijvoorbeeld internationale afstemming vereisen, voordat zij in de openbaarheid kunnen worden gebracht. Volgens hen draagt de werkwijze daardoor juist bij aan rechtszekerheid en rechtsgelijkheid, schrijft NRC.

Toch wordt er beterschap beloofd: vanaf 1 april maakt Financiën de standpunten openbaar. Hopelijk worden dan de belastingrechten en plichten voor iedereen inzichtelijk.

Voorkom dat je te veel belasting betaalt

Je kunt ook zelf de fout in gaan tijdens je Belastingaangifte 2022, waardoor je te veel belasting betaalt. Lees dit overzichtsartikel over je aangifte om dat te voorkomen.