Alrik de Jong Human Interest 14 jul 2023, 11:20

Leestijd: 7 minuten

De invloed van LSD op popcultuur en tech: van Apple tot Simpsons

LSD heeft nog altijd een demonisch imago, maar je hebt er veel aan te danken. De invloed op de popcultuur en de techwereld is niet te ontkennen. Een beknopte geschiedenis.

Dagelijks word je met de vruchten van het tripmiddel geconfronteerd. Zonder acid had elektronicabedrijf Apple Inc. misschien niet eens bestaan, laat staan de iPhone. De animatieseries South Park en The Simpsons hadden een heel ander karakter gehad. En wat te denken van de stapels aan albums, literatuur en films. LSD is echt geen wondermiddel, maar de mensheid heeft er door de jaren heen wel heel wat extra lol door beleefd.

Ongelukje van Albert Hofmann

De eerste LSD-trip was een ongelukje. De Zwitserse scheikundige Albert Hofmann deed in een laboratorium onderzoek naar lysergeenzuur, wat in 1938 leidde tot de synthese LSD-25. Vijf jaar later kwam de geest uit de fles, toen Hofmann tijdens een hernieuwd onderzoek een klein beetje op zijn vingers morste. De scheikundige werd duizelig, sloot zijn ogen en zag twee uren lang de mooiste plaatjes en meest bizarre vormen in een intens, caleidoscopisch kleurenpalet. Drie dagen later diende hij zichzelf bij wijze van experiment 250 microgram LSD-25 toe, achteraf gezien een pittige dosis. Hij stapte op de fiets, zag de wereld om zich heen veranderen en belandde in een langdurige trip.

Een tovermiddel was geboren, maar wat was het nut ervan? In de jaren die volgden werd LSD vooral toegepast door een select groepje psychiaters om geestesziektes te onderzoeken. Er werden experimenten gedaan, maar maatschappelijke invloed had het spul nog niet. LSD wekte ook de interesse van de Amerikaanse overheid. In de jaren vijftig werd lysergeenzuurdi-ethylamide zelfs gezien als waarheidsserum. Zowel de Engelse geheime dienst MI6 als de Amerikaanse CIA probeerden het toe te passen, en ook het Amerikaanse leger deed experimenten. Maar dat leverde niets meer op dan verwarring.

LSD en de jaren 60

De echte LSD-revolutie begon in pas de vroege jaren zestig. De Amerikaanse Owsley Stanley produceerde als eerste underground-scheikundige massale hoeveelheden LSD, terwijl de eveneens Amerikaanse Timothy Leary, een drugsonderzoeker die zich opwierp als propagandist voor LSD, de wereld beïnvloedde met boeken en artikelen. Hij wilde het zelfs toevoegen aan drinkwater voor wereldvrede. De hippiebeweging was om, acid was de nieuwe shit.

Wie op dat moment nog niets van drugs afwist, was Ken Kesey, een christelijk opgevoed ventje dat goed kon worstelen en studeren. Om als student van de Stanford-universiteit wat geld bij te verdienen, deed hij in 1962 mee aan een onderzoek van de faculteit Psychologie, waarbij de effecten van LSD werden getest. Het veranderde zijn leven, en dat van vele anderen, voorgoed.

One Flew Over the Cuckoo’s Nest

Geïnspireerd door LSD besloot Kesey te gaan schrijven. “Naar de hel met de feiten, we hebben verhalen nodig”, zei hij ooit. Om aan de kost te komen werd hij zaalknecht op een psychiatrische afdeling van een ziekenhuis. In een jaar tijd schreef hij het legendarische boek One Flew Over the Cuckoo’s Nest, dat in 1975 werd verfilmd en werd bekroond met vijf Oscars.

Na nog een boek geschreven te hebben, bedacht Kesey in 1965 zijn eigen variant op ‘acid tests’. Samen met vrienden organiseerde hij bijeenkomsten waar bands optraden en LSD werd uitgedeeld.

The Grateful Dead en Jefferson Airplane

Hier begon de geschiedenis van The Grateful Dead, één van de huisbands op deze bizarre bijeenkomsten. Uiteindelijk werd één van de vaste locaties voor deze acid tests de Longshoremen’s Hall in San Fransisco, met ‘test bands’ als The Jefferson Airplane. Hier kwam het tot een ontmoeting tussen Kesey en LSD-goeroe Owsley Stanley, waardoor Stanley bekend raakte in het muzikale circuit van San Fransisco.

LSD werd gemeengoed onder artiesten, wat een grote invloed had op de San Fransisco-sound van de jaren zestig. Of zoals Stanley zei: “Wat knoflook is in eten, is LSD in de kunst”. Op Woodstock in 1969 kwam dit meer naar voren dan ooit.

The Beatles en LSD

The Beatles ontdekten in 1964 LSD. Rond die tijd begonnen ze ook te experimenteren met hun muziek. “Het is als een sleutel die een deur open doet naar een wereld waarin je de dingen vanaf een andere kant ziet”, zei George Harrison over LSD. Het album Rubber Soul klonk al wat anders dan hun eerdere werk, maar de radicale ommekeer was Revolver. Ieder nummer op dat album is totaal verschillend.

Ineens waren er violen en Indische instrumenten te horen en voor het eerst ontstond er een afwijkend nummer als Yellow Submarine. Het laatste nummer van het album, Tomorrow Never Knows, begint met de zin ‘turn off your mind, relax, and float downstream‘, geciteerd uit een boek dat mede was geschreven door Timtohy Leary.

Het album dat volgde was Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band, één van de meest invloedrijke albums ooit. LSD zou ook op dit album een behoorlijke invloed hebben gehad, een gegeven dat wordt onderstreept door de initialen van het nummer Lucy in the Sky with Diamonds. Tot aan zijn laatste interview in Playboy heeft John Lennon echter volgehouden dat het geen verwijzing is naar het tripmiddel.

Apple Computer Company

De tijd tikte verder en drugsgebruik begon bij sommige artiesten hun tol te eisen. In 1970 overleden Jimi Hendrix en Janis Joplin, een jaar later overleed Jim Morrison van The Doors. De interesse voor LSD in de muzikale wereld zwakte langzaam af. Ook in de maatschappij werd LSD-gebruik steeds minder populair. Maar het bleef gewoon gemaakt worden en er stond een nieuwe generatie gebruikers op: de tech-nerds. Minder zichtbaar, maar minstens even invloedrijk.

Steve Jobs was één van hen en werd volwassen met LSD. Op de high school tripte hij af en toe al, en dat ging door toen hij in 1972 het Reed College betrad. Hij richtte er zelfs een soort LSD-clubje op. Uiteindelijk richtte hij in 1976 samen met Steve Wozniak, ook niet vies van wat acid, Apple Computer Company op.

Steve Jobs over LSD

Of dat zonder LSD ook was gebeurd, is de vraag. Jobs: “Het nemen van LSD is één van de belangrijkste dingen die ik in mijn leven heb gedaan. Het laat je zien dat het leven nog een andere kant heeft, je kunt een wereld verbeelden die nog niet bestaat. Je kunt het je niet goed herinneren als het uitgewerkt is, maar je weet dat die andere kant er is. Het versterkte mijn gevoel voor wat belangrijk was – het scheppen van grootse dingen in plaats van geld verdienen.”

Nog steeds speelt LSD een rol in het ontstaan van dingen die net even anders, grappiger of beter zijn. Bijveel animatieseries weet je soms zeker dat die niet door een nuchtere geest bedacht kunnen zijn. Van sommige series is het ook daadwerkelijk bekend dat inspiratie werd opgedaan tijdens trips.

South Park en The Simpsons

Matt Groening, de man achter The Simpsons en Futurama, is spreekt openlijk over de rol van LSD tijdens het ontstaan van zijn werk. Trey Parker en Matt Stone vertellen in hun documentaire dat zonder LSD het door hen bedachte South Park een stuk minder grappig was geweest en misschien niet eens was ontstaan. Ze bezochten samen zelfs de Oscars onder invloed van acid.

Ook nu zie je de invloeden nog terug in de muziek. Zo sprak Kevin Parker van Tame Impala onlangs nog over de ervaringen van de Australische band over hun intense ervaringen met LSD. En zo kunnen we nog wel even doorgaan met de lijst aan creatieven die profiteren van dat foutje in een Zwitsers laboratorium. Natuurlijk hadden ze allemaal bestaan zonder het tripmiddel. We gaan het gebruik ook echt niet promoten, maar een klein bedankje aan Albert Hofmann is geen overbodig gebaar.

Beroemde quotes

“Het was een fantastische ervaring, een absolute eye opener” – Jack Nicholson

“Niet dat ik het iemand zou aanbevelen, maar LSD is een ongelooflijke ervaring. Voor mij werd duidelijk dat de werkelijkheid niet een vaststaand geheel is” – Alan Moore (schreef Batman: The Killing Joke)

“Ik denk het in de menselijke evolutie nooit nodig is geweest om een stof als LSD te hebben. Het is slechts een hulpmiddel om ons te veranderen in wat we zouden moeten zijn.” – Albert Hofmann

“Niemand stopte met denken over die psychedelische ervaringen. Als je eenmaal op ontdekkingsreis was geweest, dacht je: ‘Ik wil terug, maar maak het alsjeblieft een beetje makkelijker voor mezelf.’ – Jerry Garcia (The Grateful Dead)

“LSD was een andere spiegel, maar geen wonder. Het was een visueel ding, en een soort zelftherapie.” – John Lennon

Check ook: Apple-oprichter Steve Jobs had altijd gelijk (of toch niet?)