Noah Korevaar Hebbedingen 14 sep 2023, 17:23

Leestijd: 6 minuten

LEGO, AliExpress en de vloek van de spotgoedkope NS-trein

AliExpress staat vol met een intrigerende schaduwwereld aan niet bestaande en spotgoedkope LEGO-sets, zoals de inmiddels roemruchte NS-trein. Legaal, illegaal en alles er tussenin. Maar hoe kan dat, en wat heb jij er aan?

Wat LEGO zo tof spul maakt is dat je, in tegenstelling tot veel ander speelgoed, niet beperkt blijft tot wat die creatieve Denen voor ogen hebben. Je kunt een vuurtoren-set kopen, je fantasie erop los laten en met diezelfde stenen een invalide draak bouwen. Met LEGO kun je immers alles maken, zoals de fabrikant zelf zo gretig benadrukt.

LEGO gebruikt creativiteit fans

Sterker nog, de speelgoedboer kiest zelfs eens in de zoveel tijd de meest indrukwekkende bouwsels van fans uit, om er vervolgens officiële sets van te maken. Dat levert consistent pareltjes op, zoals het onlangs aangekondigde Vikingen-dorp.

Helaas, of juist gelukkig, is LEGO niet de enige commerciële partij die gretig meekijkt hoe fans hun eigen designs op het internet zetten. In het geval van LEGO weten fans waar ze aan meedoen: ze zetten hun designs op Ideas, een platform waarvan het de insteek is dat andere fans op sets kunnen stemmen, met uiteindelijk een officiële lancering als potentieel resultaat.

Oftewel, de gelukkigen weten waar ze aan toe zijn, en delen ook mee in de opbrengsten. Soms gaat het er minder netjes aan toe. In China zitten vele fabrieken die namelijk gretig LEGO’s steentjes nabootsen.

Legaal en illegaal kopiëren

In 2010 besloot een rechter na meer dan tien jaar aan getouwtrek dat de iconische steentjes van het Deense merk niet beschermd kunnen worden. Oftewel, Chinese copycats kunnen hun eigen kopieën op de markt gooien, mits ze de merknaam van LEGO er niet op zetten.

Diezelfde fabrikanten gingen de afgelopen jaren letterlijk complete sets van LEGO namaken. Je kon op AliExpress eng accurate kopieën van bijvoorbeeld peperdure Star Wars-sets aanschaffen, waarvan enkel de meest diehard fans doorhebben dat het niet om de real deal gaat. Zelfs puristen werden soms verleid: het bood ze immers de kans om die ene set te bemachtigen die al jarenlang niet meer geproduceerd werd. Tegen vaak veel lagere prijzen dan je van de echte sets gewend bent.

Het probleem? Er heerst dan misschien geen copyright meer op specifieke LEGO-steentjes, maar wel op de sets die de Deense fabrikant uitbrengt. De designs. De instructies. De combinaties aan steentjes die tot een bouwwerk leiden.

LEGO wint, copycats slaan terug

Na een wildgroei aan merken die LEGO kopieerden behaalde de speelgoedfabrikant in 2017 een belangrijke zege in de rechtbank. Twee Chinese fabrikanten werden aangepakt, sloten hun deuren en verdwenen van de markt. Dat ze vervolgens gewoon verder gingen onder een andere naam mag de pret niet drukken: LEGO had een duidelijk signaal en precedent neergezet.

Sindsdien is het veel lastiger om kopieën van LEGO-sets te bemachtigen op AliExpress. Sure, ze zijn er nog, zeker op individuele webshops, maar men is duidelijk bang voor de wraak van de Deense fabrikant. Zo sturen veel Chinese partijen niet eens meer instructieboekjes mee. Je krijgt enkel de steentjes, waarmee je dan ‘toevallig’ exact een officiële LEGO-set kunt bouwen. Heeeeel toevallig.

Fabrikanten jatten ideeën van fans

Terug naar de fans en hun eigen bouwsels. Want wat die Chinese fabrikanten door hebben, is dat LEGO dus keihard zijn eigen designs beschermt. Maar enthousiaste fans die hun eigen bouwsels en de bijbehorende instructies op internet pleuren hebben geen advocatenleger. Sterker nog, die staan er niet eens bij stil dat men aan de haal kan gaan met hun MOC’s, zoals ze dat noemen, My Own Creation.

Zo kwam menig hobbybouwer er de afgelopen dagen achter dat zijn of haar bouwsel opeens te koop is als ‘echte’ set op AliExpress, geproduceerd door obscure Chinese merken. De één vindt het fantastisch en bestelt meteen een doos, de ander reageert er terecht behoorlijk pissig op: ergens zit iemand geld te verdienen met jouw creatie.

NS-trein en meer nep-sets op AliExpress

Het leidt hoe dan ook tot interessante AliExpress-advertenties in de social feeds van menig LEGO-fan. Denk bijvoorbeeld aan de enige ‘echte’ bouwset van een NS-trein!

Of absurd gedetailleerde replica’s van tanks die LEGO nooit uit zou willen brengen:

Of een grote Mickey Mouse die je ongetwijfeld komt opzoeken in je nachtmerries:

Ook is er een fervente handel in minifiguurtjes, vaak met designs die LEGO zelf nooit heeft uitgebracht. Zo kunnen verzamelaars (niet) gelicenseerde minifiguurtjes van praktisch elke game of film bemachtigen. Zonder dat de rechthebbenden er ook maar iets mee te maken hebben gehad. Of voor enkele centen zakken vol wapens op minifiguur-schaal. Het is een wereld an sich. Je kunt er zelfs complete legers aanschaffen:

Hoe navigeer je dit grijze gebied?

Je merkt het al: de grens tussen wat legaal en wat illegaal is, is enorm vaag. Althans, voor advocaten is ie heel duidelijk, maar als consument ben je al snel het overzicht kwijt.

Dat geldt ook voor het aanbod: er zijn tig Chinese fabrikanten, die ook nog eens onder meerdere namen opereren. Voeg daaraan toe dat niet elke fabrikant dezelfde kwaliteit levert en je zit al snel met een hoofdpijndossier.

Heb je een droomset op AliExpress gespot en wil je toch een gokje wagen? Dan raden we je aan de Alternative Bricks-subreddit te checken, en dan specifiek hun starter guide. Daarin beschrijven ze per merk wat je aan kwaliteit kunt verwachten, laten ze je zien waar je het beste je sets kunt aanschaffen en kun je prijzen vergelijken. Tevens delen andere enthousiastelingen daar hun ervaringen met bepaalde verkopers en/of merken.

Service en huiswerk

LEGO is al vrij prijzig speelgoed, en de Deense fabrikant is sinds deze zomer ook nog eens hogere prijzen gaan hanteren. Dat je vroeger of later consumenten toch een keer een Chinees merk gaan overwegen ligt dan ook voor de hand. Er valt een hoop van te vinden en te zeggen, maar vergeet niet dat er ook een volstrekt legale markt is in plastic bouwsteentjes. Of LEGO het nou leuk vindt of niet.

Maar verdiep je dan wel, want als een ding zeker is, dan is het wel dat je van dergelijke vage partijen niet de uitstekende service hoeft te verwachten die LEGO wel levert. Wil je toch een gokje wagen? Doe dan goed je huiswerk.

Puur vermaak

Wij houden het liever bij het officiële spul, maar zelfs dan is het een aanrader om eens op AliExpress zoektermen als ‘bricks’ en ‘building blocks’ in te vullen. Puur als stukje vermaak. Dan krijg je de meest absurde en indrukwekkende sets te zien. Ook zonder de portemonnee te trekken is het een wonderbaarlijke bron van vermaak en verbazing.