Michiel Hekkens Human Interest 9 apr 2024, 12:49

Leestijd: 3 minuten

De wrede oorzaak waarom Jamaicanen zo snel rennen

Na 22 jaar sneuvelde deze week het wereldrecord op de 400 meter sprint voor mannen onder 17 jaar. Usain Bolt moest de titel afstaan aan Nickecoy Bramwell. Wéér een jongen uit Jamaica. Manners onderzoekt: hoe kan het dat Jamaicanen zo snel kunnen rennen?

Al sinds 2009 bezit Jamaicaan Usain Bolt het wereldrecord op het koningsnummer van de atletiek: de honderd meter sprint. Alleen een robot is sneller. Bij de vrouwen draagt de Jamaicaanse Elaine Thompson-Herah de titel van ‘fastest woman alive’. Niet het wereldrecord, want dit is al 35 jaar in handen van de vroeg overleden Amerikaanse Florence Griffith Joyner.

Deze week werd het wereldrecord op de 400 meter voor mannen onder 17 jaar verbeterd door het wonderkind Nickecoy Bramwell. Ook weer een Jamaicaan. Op de redactie van Manners rijst de vraag: hoe kan het dat een eiland met nog geen drie miljoen inwoners zóveel sprinttalenten voortbrengt?

Waarom kunnen Jamaicanen zo hard rennen?

Jamaicanen heersen al decennialang op de verschillende sprintnummers van mondiale atletiektoernooien. Hierdoor dachten al vele knappe koppen na over een mogelijke verklaring voor dit succes. Wat maakt Jamaicanen zoveel meer sprinters voortbrengt dan andere landen? Manners zet drie kansrijke theorieën naast elkaar.

1. Slavernij werkte als een wrede ‘survival of the fittest’

Tijdens de trans-Atlantische slavenhandel was Jamaica de laatste stop van de gruweltocht vanuit Afrika. Op dit punt was gemiddeld 10 tot 15 procent van de gevangenen overleden. Alleen de sterkste mensen overleefden, waardoor de slavenhandel gewerkt zou kunnen hebben als een extra ‘survival of the fittest’. Wetenschappers ontdekten dat een gen dat zorgt voor krachtig samentrekkende spiervezels (ideaal voor sprinters en een kenmerk van sterke mensen) vaker voorkomt bij Jamaicanen dan bij andere nationaliteiten. Mogelijk is dit een overblijfsel van de ‘selectie’ die de voorouders van de huidige Jamaicanen op de slavenschepen hebben ondergaan.

2. Er zit iets in de Jamaicaanse grond

De grond in Jamaica heeft een hele specifieke samenstelling, die anders is dan andere landen. Zo zit er uitzonderlijk veel aluminium in de bodem. Dit komt terecht in de gewassen die er groeien en in de menselijke lichamen die deze gewassen tot zich nemen.

Het is wetenschappelijk bewezen dat voedsel rijk aan aluminium veranderingen teweegbrengt in de genetische samenstelling van onze cellen. Zo zou ijzerrijk voedsel het ‘aanzetten’ van het ACTN3-gen kunnen veroorzaken. Dit is een variant op het eerder genoemde gen, maar ook deze staat aan de basis van snelle spiervezels.

3. Rennen is voor Jamaicanen wat schaatsen is voor Hollanders

Een laatste reden voor de vele Jamaicaanse sprintkoningen en -koninginnen is simpelweg dat het de populairste sport van Jamaica is. Van jongs af aan nemen jongetjes en meisjes deel aan sprinttoernooien op school, waarvan een groot feest wordt gemaakt. Geen betere omgeving voor de ontplooiing van sprinttalent als een cultuur waarin deze activiteit synoniem is voor feest, vreugde en nationale trots. Sprinten is voor Jamaicanen is als wat schaatsen is voor ons.

Volgend wereldrecord sprint weer Jamaicaans?

Welke van deze drie theorieën doorslaggevend is voor het Jamaicaanse succes, is niet te achterhalen. Misschien spelen ze alle drie wel een rol. Zoals altijd is de werkelijkheid een chaotisch samenspel van talloze variabelen, die nooit in een alomvattende theorie samengebracht kunnen worden.

Even moeilijk te voorspellen is wanneer het wereldrecord van Usain Bolt uit 2008 op het koningsnummer, de 100 meter sprint, eindelijk verbeterd gaat worden. Zou toch leuk zijn als het weer één van de drie miljoen sprintgekke eilandbewoners uit de Caribische Zee is.

Snelste voetballer is een Hollander

Ook Nederlanders kunnen best hard rennen, denk aan Femke Bol, Churandy Martina en Sifan Hassan. Bovendien is ook de snelste voetballer ter wereld een Nederlander.