Felix Decavel Samenleving 6 feb 2023, 19:04

Leestijd: 7 minuten

TikTok en ChatGPT in top 10 grootste geopolitieke dreigingen 2023

Gelukkig hebben Xi Jinping en buurman Vladimir Poetin nog geen TikTok-account. Want volgens een internationaal gerenommeerde denktank is het social mediaplatform in 2023 een bijna even grote bedreiging voor de geopolitieke wereldorde als de dictators zelf. Maar dan met een leuk muziekje eronder.

Zoals gebruikelijk heeft Eurasia Group in januari een rapport gepubliceerd over de grootste geopolitieke dreigingen van het komende jaar. Dat namen als Vladimir Poetin en Xi Jinping de lijst in 2023 aanvoeren, zal niemand verrassen. Maar waarom krijgen TikTok en ChatGPT een plaats tussen verwoestende milieurampen en wrede dictators?

De grootste geopolitieke dreigingen anno 2023

Volgens Eurasia zijn we bijna van de pandemie af, zijn de EU en de NAVO sterker dan ooit en kan Rusland de oorlog in Oekraïne niet winnen. Daarnaast is hernieuwbare energie nooit zo goedkoop geweest. Wat is dan wel de adder onder het moeras anno 2023? We quoten de denktank.

“Een kleine groep individuen heeft een buitengewone hoeveelheid macht vergaard. Op basis van beperkte informatie nemen ze niet transparante beslissingen met verstrekkende geopolitieke gevolgen. Op het geopolitieke spectrum – met geïntegreerde globalisering aan de ene kant, bevinden deze ontwikkelingen zich aan het andere uiterste. Ze veroorzaken een onevenredig deel van de onzekerheid in de wereld van vandaag”, luidt het in de inleiding van het rapport. “De grootste dreigingen van dit jaar zijn gericht op deze actoren en hun impact. Ze worden allen geconfronteerd met ernstige structurele uitdagingen en sterke tegenstand (intern of extern) bij het bereiken van hun gewenste doelen. Zonder toezicht, adequate deskundige input of checks and balances die hun acties aan banden zouden kunnen leggen.”

Ondanks dat het einde van onze democratische samenleving nog niet in zicht is, gelooft Eurasia wel dat de huidige “geopolitieke recessie” de grootste bedreiging voor de wereld is in 25 jaar. Bedankt TikTok en ChatGPT.

TikTok, Poetin en ChatGPT

En dan nu, de final countdown van onze ondergang.

10. Waterschaarste

In 2022 lag het dalende waterpeil aan de oorzaak van onder andere voedselschaarste in Afrika, transportproblemen in de Europese scheepvaart en sociale onrust in Latijns-Amerika. Maar in 2023 wordt waterschaarste het nieuwe normaal en zal twee derde van alle bedrijven wereldwijd er operationele en logistieke problemen door ondervinden.

De impact ervan zal zich het beste laten voelen in Afrika en het Midden-Oosten, waar lokale conflicten om water dreigen uit te breken. Maatregelen die door beleidsvoerders worden getroffen zijn “kortzichtig”, “ruim onvoldoende”of “niet bestaand”, aldus het rapport van Eurasia.

9. TikTok Boom

Gen Z is de eerste draadloze generatie die nooit een wereld zonder internet heeft gekend. Als gevolg hebben deze jongeren de blunders van de afgelopen 15 jaar van op de eerste rij live kunnen aanschouwen. De crisis van 2008, de Arabische lente, Trump, BLM en MeToo is slechts een kleine greep uit het belabberde voorbeeld van hun voorgangers.

Zoomers hebben daardoor een uitgesproken mening en wantrouwen jegens instellingen en traditionele kanalen voor politieke verandering en economische verwezenlijking. Maar met TikTok en andere sociale media hebben ze een activistische uitlaatklep waarmee er aan de hand van een duim verandering kan teweeggebracht worden.

“Gen Z heeft zowel het vermogen als de motivatie om zich online te organiseren om het bedrijfs- en overheidsbeleid te hervormen. Ze kunnen het leven van multinationals zuur maken en de politiek met één druk op de knop ontwrichten”, zegt Eurasia.

Vanaf 2025 zal Gen Z ongeveer 27 procent van de wereldwijde werkende bevolking uitmaken. Met uitzondering van generatiegenoten Poetin en Xi Jinping wordt het misschien toch eens tijd om een TikTok-account aan te maken, oké boomer? Het is inmiddels een miljoenenbusiness.

8. De Onverenigde Staten van Amerika

Bijna geen enkele politicus die de verkiezing van president Biden in vraag stelde, trok aan het aan langste eind bij de stembus. Desondanks zal de groeiende polarisering in de Amerikaanse samenleving aanhouden.

Er komt steeds meer politieke macht in handen van de staten, waar een klein groepje individuen – vooral in traditioneel republikeinse bolwerken – de plak zwaaien. Politiek geweld neemt toe en sociale media helpen niet om de brand te blussen. “De polarisatie die de publieke woede aanwakkert, is een structureel kenmerk van het Amerikaanse leven geworden.”

7. Stagnatie mondiale welvaart

De wereldeconomie is de voorbije twee generaties verdriedubbeld waardoor meer dan een miljard mensen de armoede konden ontsnappen. Maar Covid-19, de oorlog in Oekraïne en wereldwijde inflatie gooien roet in het eten.

Kwetsbare bevolkingsgroepen in arme landen zullen de zwaarste gevolgen dragen van de stagnerende mondiale welvaart. En de opwarming van de aarde in combinatie met strakke overheidsbudgetten in het Westen zal de crisis in de derde wereld alleen maar vergroten.

6. Energieschaarste

Nog een gevolg van de oorlog in Oekraïne is het dichtdraaien van de Russische gaskraan door Europese regeringsleiders. Maar waar halen we deze energie nu vandaan? Weet je nog hoe verbolgen Europa wel niet was over de schending van de mensenrechten op en voor het WK voetbal? Zou het Duitse nationale elftal ook een actie bedacht hebben voor de 15-jarige mega-gasdeal met Qatar? Het indirecte gevolg van deze nieuwe energiepartners, is het opdrijven van de energiekosten in landen die eerder afhankelijk waren van stroom die nu langs Europese kabels loopt.

Momenteel bevinden we ons volgens Eurasia “in het oog van de storm, net voor een hernieuwde energiecrisis zich aandient”. Lees voor de zekerheid nog maar eens hoe je het beste kan besparen op gas.

5. Iran in het nauw

Helaas houdt Ali Khamenei ondanks maandenlange protesten en een 83-jarige leeftijd nog steeds een ijzeren greep op de dictatuur van het land. De relaties met het Westen staan door de bloeiende vriendschap tussen Israël, Saudi-Arabië en de Verenigde Staten op een laag pitje. En de Iraanse hulp aan Rusland tijdens het conflict met Oekraïne is een doorn in het oog van Europa.

Eurasia heeft tevens schrik dat het land in een militaristische dictatuur zal vervallen zodra Khamenei het loodje legt. Niet onterecht, gezien het nucleaire arsenaal van Iran.

4. Inflatie

De wereldwijde inflatieschok die in 2021 in de Verenigde Staten begon en in 2022 wereldwijd aansloeg, zal in 2023 krachtige economische en politieke gevolgen hebben.

Inflatie zal de belangrijkste oorzaak zijn van een wereldwijde recessie. Het zal de financiële stress vergroten en overal de sociale onvrede en politieke instabiliteit aanwakkeren.

3. AI-software zoals ChatGPT

Leraren wereldwijd huiveren alleen al bij de gedachte van wat luie studenten met ChatGPT kunnen aanrichten. Plagiaat is erg, maar Eurasia voegt er nog een schep of twee bovenop.

“Deze vooruitgang betekent een stap voorwaarts in het vermogen van AI om mensen te manipuleren en politieke chaos te zaaien. Desinformatie zal floreren en vertrouwen – de toch al zwakke basis van sociale cohesie, handel en democratie – zal verder afbrokkelen. Deze instrumenten zijn ook een geschenk voor autocraten die erop uit zijn de democratie in het buitenland te ondermijnen en thuis dissidenten de kiem in te smoren.”

Autocraten zoals Xi Jinping en Vladimir Poetin bijvoorbeeld? Social media, ChatGPT en kunstmatige intelligentie zijn vast geen onbekende propaganda-instrumenten van het duo, al hebben ze momenteel geen publiek TikTok-account.

2. Xi Jinping

Vergelijk hem niet met Winnie The Pooh en je belandt achter de tralies. Xi Jinping heeft zichzelf benoemd tot levenslange regeringsleider van China en niemand die hem een strohalm in de weg legt. Hoe zou dat nou komen?

“De laatste keer dat een Chinese leider zoveel macht had, resulteerde dat in hongersnood, economische ondergang en dood. Hoewel een nieuwe Culturele Revolutie of Grote Sprong Voorwaarts onwaarschijnlijk is gezien de omvang van China’s geschoolde middenklasse, zal China door de autoritaire persoonlijkheid van Xi dit jaar op zijn minst een paar stappen terug doen.”

1. Vladimir Poetin

De hachelijke gouden medaille voor grootste geopolitieke dreiging anno 2023 hangt om de al strak gespannen nek van Vladimir Poetin. De autocraat heeft het eindeloze conflict in Oekraïne alleen maar verder geëscaleerd door honderden duizenden Russen te mobiliseren en te dreigen met nucleaire wapens.

En hoewel de samenwerking tussen NAVO-landen sterker zal worden, heeft een geopolitiek geïsoleerde Vladimir Poetin nog maar weinig te verliezen. “Een schurkenstaat als Rusland vormt een geopolitieke crisis van de hoogste orde. Het is een bedreiging voor de mondiale veiligheid, westerse politieke systemen, de cybersfeer, de ruimte en de voedselzekerheid. Om nog maar te zwijgen van elke Oekraïense burger”, klinkt het duidelijk in het dystopische rapport van Eurasia.

TikTok op Youtube

Check het volledige onderzoek om meer te lezen over de grootste geopolitieke dreigingen van 2023. Hieronder geeft de oprichter van Eurasia en politicoloog Ian Bremmer meer duiding over waarom onder andere TikTok en ChatGPT het tot het lijstje hebben geschopt.