Pim Jansen Films & Series 5 mei 2019, 16:00

Leestijd: 6 minuten

Is het illegaal bekijken van Game of Thrones strafbaar? Een expert aan het woord

De gouden tijden van het downloaden via legendarische websites als Napster en Kazaa mogen dan al lang achter ons liggen, de verleiding om gratis films en series te downloaden is onverminderd groot. Napster en Kazaa zijn inmiddels ingeruild voor het downloaden via nieuwsgroepen en torrents. Dankzij de opkomst van streamingdiensten als Netflix is het massaal downloaden van content op de zijn retour, maar voor populaire series als Game of Thrones maken veel mensen graag een uitzondering.

Het nieuwe seizoen van de populaire serie is inmiddels de meest gedownloade serie. We zijn massaal al het downloaden geslagen. Zo werd de eerste aflevering van het laatste seizoen inmiddels 54 miljoen keer illegaal binnengehaald via de digitale snelweg. Binnen 24 uur welteverstaan. Die gegevens komen van statistiekbureau Muso dat digitale piraterij in kaart brengt. Dat is dan gebaseerd op de globale gegevens, maar hoe zit dat in Nederland? Zijn we hier nog steeds het braafste jongetje van de klas, of zijn we ook niet helemaal vies van digitaal jatwerk?

GoT is de populairste illegale download

De populariteit van het illegaal downloaden van content leidt daarnaast nog tot andere vragen. Wat zijn namelijk de juridische gevolgen van het downloaden van films en series? Nu het nieuwe seizoen van Game of Thrones is begonnen kunnen we voorzichtig de balans opmaken. Tijd om één van Nederlands meest vermaarde ICT-juristen aan de tand te voelen, Arnoud Engelfriet, over auteursrechten, copyrights en de juridische status van het illegaal downloaden.

Game of Thrones en downloaden: de situatie in Nederland

Dat Game of Thrones geliefd is zal niemand verbazen. Dat blijkt niet alleen uit het aantal (illegale) downloads, maar ook uit het zoekgedrag op internet. Er wordt niet alleen gezocht op ‘Game of Thrones’, ook aanverwante zoektermen worden gesignaleerd. Het interessante aan de zoektermen is dat de trend begint voor de officieel release van het nieuwe seizoen van Game of Thrones. Dat hiermee wordt geanticipeerd op wat gaat komen is duidelijk. Voor de goede orde wordt er dus gekeken naar de periode vanaf 11 april tot 29 april. De releasedatum van het laatste seizoen was op 15 april.

The Pirate Bay

Ondanks het illegale karakter van torrentsites zien we dat de oude (en dus bekende) torrentsites nog steeds veelvuldig worden gebruikt bij het zoeken naar geschikte torrents. De pogingen van Stichting BREIN om de beschikbaarheid van dergelijke websites te frustreren met een heel scala aan juridische mogelijkheden, blijken redelijk vruchteloos. Zo hebben veel ISP’s (Internet Service Providers) op last van de Nederlandse rechter de toegang tot The Pirate Bay moeten blokkeren.

Helaas is het voor Stichting BREIN onmogelijk om de website volledig te laten verdwijnen. Met een goede VPN heb je nog steeds tal van mogelijkheden om de blokkade te omzeilen en naar hartenlust de gevraagde torrent-bestanden op te zoeken.

Juridische gevolgen

Opvallend genoeg is er ook sprake van een andere trend op het gebied van zoekwoorden. De term downloadboetes is ook bijzonder populair. Blijkbaar wil men wel graag content (illegaal) downloaden, maar is men huiverig voor de gevolgen. We komen hier nog uitgebreid op terug in ons gesprek met Arnoud Engelfriet. Hij legt namelijk uit wat wel en niet mag zodat je precies weet waar je aan toe bent als je toch Game of Thrones wil downloaden.

Anonimiteit

Opvallend genoeg is er een grote groep bezoekers geïnteresseerd in de term ‘anoniem downloaden’. Blijkbaar weet men dat het downloaden van content niet legaal is en dus is het interessant om te weten hoe je ervoor kan zorgen dat je privacy gewaarborgd blijft.

Juridische implicaties volgens ICT-jurist Arnoud Engelfriet

Met de release Game of Thrones is de populariteit van torrents onverminderd groot. Zo wordt er druk gezocht op The Pirate Bay, downloadboetes en anoniem downloaden. Hoe het juridisch in elkaar zit en wat de mogelijke gevolgen zijn van het illegaal downloaden legt Arnoud Engelfriet uit.

Vraag 1. Is het verboden om Game of Thrones te downloaden? Mag je ook zelf torrents uploaden om anderen in staat te stellen content te downloaden?

“In Nederland is het sinds 2014 niet toegestaan om films of series te downloaden uit illegale bron. Uploaden was altijd al verboden, maar het Europese Hof van Justitie verklaarde in 2014 dat Nederland het downloaden ook illegaal moest maken. Gezien Game of Thrones niet met toestemming van HBO wordt aangeboden via torrentnetwerken, is het verboden om die serie te downloaden via torrents.”

Vraag 2. Welke juridische gevolgen kan het downloaden of uploaden van Game of Thrones hebben? Worden downloaders en uploaders door bepaalde instanties ook al aangepakt?

“Voor zover ik weet handhaaft HBO haar auteursrechten niet tegen downloaders via torrents. Er zijn wel geluiden geweest van maatschappij Dutch Filmworks maar die hebben (nog) niet doorgepakt. Deze organisatie heeft natuurlijk geen rechten op GoT en kan het verbod op downloaden van die serie daarom niet aanpakken.”

Vraag 3. Welke partij gaat over de opsporing van mensen die Game of Thrones downloaden? En welke maatregelen kunnen zij nemen? 

“Het verbod is gebaseerd op het auteursrecht. Dat wil zeggen dat een rechthebbende zelf iemand moet aanklagen. De politie treedt hier niet tegen op. HBO moet achter GoT-downloaders aan, net zoals Dutch Filmworks achter mensen die hun films downloaden aangaat.

In Nederland is stichting BREIN al een jaar of vijftien actief, deze vertegenwoordigt auteursrechthebbenden. Als overkoepelende organisatie treedt de stichting namens een hoop rechthebbenden tegelijk op. Dat is natuurlijk effectiever. Punt is wel dat BREIN zich richt op uploaders en fora. Door een uploader of forum met links te treffen, kun je in één keer een heleboel downloads voorkomen. Als je een downloader aanspreekt, kun je één keer een verbod krijgen. Dan blijf je aan de gang met hoe veel downloaders er zijn.

BREIN kan op dit moment echter geen schadevergoeding eisen onder de wet, dat kan alleen HBO zelf. Mogelijk verandert dit over een paar jaar, omdat er een wetswijziging komt die partijen als BREIN wél het recht op schadevergoeding gaat toekennen. Maar dat is nog toekomstmuziek.”

Vraag 4. Sommige mensen kiezen ervoor hun identiteit op internet af te schermen met oplossingen als VPN, bijvoorbeeld als ze downloaden. Hoe verwacht u dat het gebruik van privacy-oplossingen zoals een VPN zich de komende jaren zal ontwikkelen?

“Ik zie een toename van het gebruik van dergelijke tools, omdat mensen om allerlei (legitieme) redenen aan privacy hechten. Ook gebruiken mensen VPN’s om geografische blokkades te omzeilen en inderdaad om illegaal te kunnen downloaden zonder gepakt te worden. Ik verwacht dat die laatste reden wel wat vaker naar voren treed als er meer handhaving komt. Daar staat tegenover dat mensen ook steeds vaker naar legaal aanbod grijpen, hoewel dat specifiek bij GoT lastig is gezien de hoge prijs van HBO bij Ziggo.

Mijn algemene verwachting is dat handhaving zich zal blijven richten tegen uploaders en platforms en dat individuele downloaders weinig te vrezen zullen blijven hebben. Mogelijk brengen acties van Dutch Filmworks daar verandering in, maar dat moet ik nog maar eens zien. Het punt is vooral dat de schadeclaim die je bij een downloader kan leggen, zo laag is dat het de kosten en moeite niet waard is.”

VPN GidsIsptoday