Noah Korevaar Films & Series 20 sep 2021, 09:22

Leestijd: 4 minuten

Denis ‘Dune’ Villeneuve’s kritiek op Marvel-films is niet zo erg als je denkt

Dune-regisseur Denis Villeneuve heeft flink kritiek geleverd op Marvel-films. Het internet is in rep en roer, maar laat je hooivork maar op zolder liggen. Zijn opmerkingen zijn helemaal niet zo heftig of onterecht als het nu lijkt.

Je kunt ‘m ondertussen op je jaarlijkse Hollywood-bingokaart zetten. Beroemde regisseurs die Marvel-films bekritiseren, met vervolgens enorme resulterende ophef op het internet waarbij de opmerkingen in kwestie totaal uit hun context worden getrokken.

Regisseurs vs. Marvel

Marvel-regisseurs en studiobaas Kevin Feige reageerden in 2019 teleurgesteld toen Martin Scorsese en Robert De Niro hun films afkraakten. Scorsese vergeleek de superheldenfilms tijdens zijn promotieronde voor The Irishman meermaals met pretparken. En nee, niet op een  positieve manier.

Francis Ford Coppola, de regisseur van The Godfather, ging datzelfde jaar nog verder. Hij noemde de films van Marvel letterlijk verachtelijk. Waarop The Suicide Squad-regisseur James Gunn op treffende wijze terugsloeg.

De ophef was toen logisch. Coppola en co. leken Marvel’s films allemaal over één kam te scheren met veel te extreme conclusies.

Dune-regisseur Denis Villeneuve

Dit keer valt het allemaal wel mee. Sinds vorige week draait Dune in de Nederlandse bioscopen, een adaptatie van het gelijknamige boek van Frank Herbert.

Zo’n beetje het grootste sciencefiction-boek ooit. Zonder Dune hadden we nooit Star Wars gehad, want George Lucas leende onbeschaamd rijkelijk van de werelden die Herbert bedacht.

Vooralsnog werd Dune altijd onverfilmbaar genoemd. Maar Denis Villeneuve zet wat ons en critici betreft zijn indrukwekkende killstreak gewoon door. Na Prisoners, Enemy, Sicario, Arrival en Blade Runner 2049 levert de Frans-Canadese regisseur weer een topfilm af.

De nieuwe Christopher Nolan

Hij wordt niet voor niks de nieuwe Christopher Nolan genoemd. Hij lijkt ook in een ander aspect op Nolan: ook Villeneuve heeft een sterke mening over de staat van de filmindustrie. Warner Bros. brengt na Nolan’s Tenet ook Dune direct naar HBO Max, waar Villeneuve woedend over is. Hij heeft het gevoel dat de al fragiele kans op Dune 2 nu om zeep geholpen wordt.

Ook heeft hij een duidelijke mening over Marvel’s films. Tijdens de promotietour voor Dune zei hij het volgende over de superheldenfilms.

Zombies en knip-en-plakwerk

Tijdens een gesprek met The Direct, onthulde Villeneuve dat Marvel-films “ons een beetje in zombies hebben veranderd”. Hij beweert dat het probleem is dat we “te veel Marvel-films te zien krijgen die niets meer zijn dan ‘knip-en-plakwerk’ van andere films.”

Hij voegde eraan toe: “Kijk maar naar de gouden eeuw van Hollywood om te zien dat commerciële films ook een ander artistiek en dus politiek voorstel kunnen doen. Ik heb nooit een verlies of een belemmering gevoeld om een genereus budget te gebruiken om te doen wat ik wilde doen. De omgekeerde wereld.”

Villeneuve lijkt de mythe te willen ontkrachten dat films met een groot budget niet “tegelijkertijd artistiek relevant” kunnen zijn. De regisseur maakte onlangs ook nog een opmerking over MCU-films bij Premiere: “Als we het over Marvel hebben, is het zo dat al deze films met dezelfde mal zijn gemaakt. Sommige filmmakers kunnen er wat kleur aan toevoegen, maar ze zijn allemaal in dezelfde fabriek gegoten.”

https://www.manners.nl/scorsese-coppola-marvel-films-kritiek-bitchfight/

Belangrijk detail

Dat klinkt hard, maar zijn volgende opmerking is een belangrijk detail dat in alle ophef vaak wordt weggelaten: “It doesn’t take anything away from the movies, but they are formatted.”

Het punt van Villeneuve is dat de wat veiligere megafranchises als Marvel het publiek steeds ongeveer hetzelfde voorschotelen. Dat verandert, zoals hij letterlijk zeg, niks aan hoe goed of vermakelijk de fims zelf zijn. Zijn punt is dat regisseurs wel hun eigen touches kunne toevoegen, maar dat je Marvel-films altijd binnen specifieke kaders moet maken.

Buiten de lijntjes kleuren

Dune is geen standaard blockbuster, met een audiovisuele stijl en manier van verhalen vertellen die artistieker is dan wat je dus bijvoorbeeld van een Marvel-film zou verwachten.

Villeneuve maakt vooral het punt dat je met dezelfde megabudgetten ook artistiekere en uniekere films kunt maken. Is het bijzonder complimenteus wat hij over Marvel zegt? Zeker niet, maar heel onterecht of afkrakend is het ook weer niet. De vergelijking is logisch, want Marvel Studios domineert nou eenmaal de bioscopen. Dan leg je een nieuwkomer als Dune ernaast.

Zelfs de grootste Marvel-fan zou toch in moeten zien dat de films vaak wel veilig binnen de lijntjes kleuren. Al was het maar omdat Marvel Studios vrij veilig de comics adapteert en een megapubliek wilt aanspreken. We hebben het nota bene over Disney, een bedrijf dat wat films betreft nou niet bepaald bekend staat om creatieve risico’s.

Niks mis mee, maar bijzonder gewaagd is het allemaal niet. In dat licht is Villeneuve absoluut geen Coppola of Scorsese. Zijn opmerkingen stippen een probleem aan dat al zo vaak voorbij is gekomen: studio’s die het op safe spelen en enkel geld willen stoppen in grote franchises. Dune is als peperdure gok bijna het tegenovergestelde daarvan.

Dus ach, ga Dune vooral in de bioscoop checken en geniet daarnaast ook van wat Marvel Studios praktisch elke maand uitbrengt. Je hoeft immers niet te kiezen!

The DirectPremiere