Metro Gezondheid 10 jun 2022, 07:07

Leestijd: 3 minuten

Doorbraak in kankeronderzoek: tumor verdwijnt door medicijn

Een experimenteel onderzoek naar de werking van een medicijn tegen kanker heeft onverwacht een verbluffend resultaat opgeleverd. Alhoewel het om een kleinschalig onderzoek gaat, zijn experts enthousiast. Bij alle 18 deelnemende patiënten met darmkanker die nog niet was uitgezaaid, verdween de tumor in de endeldarm. Dat gebeurde nadat de patiënten hetzelfde medicijn dostarlimab gebruikten.

Zoiets is nog nooit gebeurd in de historie van kankeronderzoek. Alhoewel experimentele onderzoeken naar kankerbehandelingen wel eens leiden tot doorbraken en er steeds meer bekend wordt over de ziekte, is het nog nooit voorgekomen dat na een onderzoek bij alle deelnemende patiënten de tumor niet meer te zien was op scans. Dat schrijft Amerikaanse krant The New York Times, op basis van een onderzoek dat zondag in de New England Journal of Medicine is gepubliceerd.

Medicijn ontmaskert kankercellen

Het experimentele immunotherapie-geneesmiddel dostarlimab werd zes maanden lang elke drie weken gegeven. De proefpersonen hadden niet-uitgezaaide tumoren in hun darm met genetische mutaties. Patiënten met zulke mutaties hebben over het algemeen minder baat bij chemotherapie en bestraling. Daarom gingen artsen op zoek naar een alternatief.

Dat vonden ze in het medicijn dat in enkele gevallen al wordt gebruikt bij baarmoederkanker. Het middel ontmaskert kankercellen, waardoor het immuunsysteem ze kan identificeren en vernietigen. Dostarlimab is niet goedkoop. Volgens The New York Times kost het per dosis zo’n 10.000 euro.

Zonder het medicijn dostarlimab hadden de patiënten waarschijnlijk zware behandelingen moeten ondergaan, zoals chemotherapie en bestraling. Deze behandelingen en operaties veranderen het leven van mensen, omdat het gaat om een tumor op een vervelende plek: de endeldarm. Daarom kunnen operaties leiden tot darm-, urine- en seksuele disfuncties. Sommigen zouden naderhand zelfs een stoma nodig hebben. Dat blijkt nu dus niet nodig.

Resultaten in onderzoek zijn ‘ongehoord’

Een volledige remissie bij elke patiënt is „ongehoord”, zegt een specialist, die niet bij het onderzoek betrokken was, tegen de Amerikaanse krant. Wel merken onafhankelijke experts op dat het niet duidelijk is of de patiënten helemaal zijn genezen van kanker. Maar de tumoren zijn bij geen van de patiënten teruggekomen sinds het einde van de proef.

Niet alleen de onderzoekers en artsen zijn verrast, ook bij de deelnemende patiënten vielen „tranen van geluk”, zegt een arts die betrokken was bij het onderzoek. De deelnemers gingen het onderzoek namelijk in met de gedachte dat het toch geen resultaat zou opleveren. Volgens de onderzoekers zijn verdere behandelingen echter niet nodig.

Patiënten met kanker hebben weinig last van complicaties

Opvallend is verder dat geen van de patiënten ernstige complicaties heeft. Gemiddeld heeft één op de vijf patiënten een of meerdere bijwerkingen bij het soort immuno-medicijn als dostarlimab. De meeste zijn gemakkelijk te behandelen, maar zo’n 5 procent krijgt ernstigere complicaties. Dan gaat het om verzwakking van de spieren en moeite met slikken en kauwen.

Waarom deze significante bijwerkingen nu niet zijn ontdekt, weten de artsen niet. „We hebben of te weinig patiënten behandeld, of op de een of andere manier is deze vorm van kanker anders.” De wetenschappers gaan onderzoeken of het middel ook patiënten kan helpen met bijvoorbeeld maag-, prostaat- en pancreaskanker.

Vrouwelijke BN’ers zetten zich in voor bewustwording kanker: ‘Het zit in de familie’