Thomas van der Lee Geld & Carrière 25 mei 2021, 15:51

Leestijd: 6 minuten

Deze emotionele valkuilen beïnvloeden je gedrag op de beurs

Thomas van der Lee, beleggingsexpert bij Semmie, schrijft voor Manners Magazine over opvallende zaken op en rondom de beurs. Deze week zoomt hij in op emotionele valkuilen tijdens het beleggen.

Als het om het succes van je beleggingen gaat, is je grootste vijand niet de onvoorspelbaarheid van de beurs of de onverwachte gebeurtenissen in de wereld. Dat ben je toch echt zelf. Althans, als je veel kenners moet geloven. Ons gedrag, en dan voornamelijk ons gedrag dat voorkomt uit emoties, beïnvloeden hoe succesvol we zijn als we beleggen.

Emoties die je gedrag op de beurs beïnvloeden

Om je zoveel mogelijk te behoeden voor het maken van de verkeerde beslissingen zet ik de 5 grootste emotionele valkuilen voor je op een rij.

1. Niet je eigen plan volgen

Mensen zijn sociale dieren. Ze laten zich bewust, maar ook zeker onbewust beïnvloeden door anderen. Zo kennen we allemaal het fenomeen groepsdruk: je doet iets omdat anderen het van je verlangen, niet omdat je zelf met het idee kwam.

Dat gedrag komen we ook tegen in de wereld van het beleggen. Sommige beleggingen of beleggingscategorieën zijn populair, terwijl over andere niet of nauwelijks wordt gesproken. Denk aan de populariteit van tech-aandelen zoals het aandeel Microsoft, het aandeel Apple en het aandeel Amazon, maar ook aan de enorme opmars die de digitale cryptomunten zoals Bitcoin of Ethereum doormaken.

Doordat er zoveel over wordt gesproken, moet het wel een goede investering zijn. Toch? Dat hoeft niet per se zo te zijn. De angst om buiten de boot te vallen beïnvloedt je gedrag. Realiseer je wel dat de populariteit de belegging waarschijnlijk (te) duur heeft gemaakt voor wat het waard is. Zorg ervoor dat je een eigen, goed doordacht, plan als je de beurs op gaat hebt en hou je daaraan. Dan kom je minder snel voor onverwachte verrassingen te staan.

2. Gebrek aan kritisch denken

In het algemeen hebben mensen (dus ook beleggers) de neiging om informatie zodanig te zoeken, te interpreteren en te onthouden dat het aansluit bij hun persoonlijke ideeën, terwijl minder aandacht wordt besteed aan informatie die deze ideeën tegenspreekt. Dit gedrag wordt confirmation bias (bevestigingsvooroordeel) genoemd.

Neem als voorbeeld de klimaatverandering. Een controversieel onderwerp. Of je er nu in gelooft of niet, we hebben de neiging om bevestiging te zoeken van onze standpunten in plaats van te zoeken naar het echte (objectieve) antwoord. Dat versterkt onze initiële gedachtes en daardoor staan we kritischer tegenover tegengeluiden.

Hetzelfde geldt bij beleggen. Als je een verwachting hebt dat de beurs gaat stijgen of een aandeel het goed gaat doen, ga je op zoek naar informatie die jouw gedachtes ondersteunt. De informatie die je vindt versterkt je gedachte, terwijl je de informatie die je aanname tegenspreekt links laat liggen.

Probeer, om dit te voorkomen, altijd zo objectief mogelijk informatie van meerdere bronnen tot je te nemen, ook als ze je tegenspreken. Zo kun je achteraf verliezen, omdat je je hebt blindgestaard op iets, voorkomen. En verliezen die je niet maakt, hoef je ook niet goed te maken.

3. Jezelf te hoog inschatten

Stel jezelf even voor: het is 15 maart 2020 en je hebt wat spaargeld (10.000 euro) klaar staan om te gaan beleggen. Ongeacht of je weet hoe het op de beurzen zal gaan, leg je je geld op goed geluk in. Als je dat bedrag in de Nederlandse AEX had gestoken, was dat nu ongeveer 17.500 euro waard geweest. Dat is een rendement van 75%! Normaal gesproken is een rendement van 5% á 7% per jaar realistisch. Maar jij denkt nu dat je een meesterbelegger bent, de nieuwe Warren Buffett.

Maar laat me je uit die droom helpen: je schat jezelf te hoog in. Je hebt geluk gehad dat je op het dieptepunt van een crisis bent ingestapt en hebt zo kunnen profiteren van de stijgende koersen. Niet alleen de beginnende belegger of de huis-tuin-keukenbelegger overkomt dit. Ook professionele beleggers trappen in deze emotionele valkuil. Door goede resultaten op de beurs schatten ze zich hoger in dan dat ze zouden moeten en vergeten ze de gevaren en risico’s die beleggen met zich meebrengt.

4. Je vergeet wat de essentie is van beleggen

De essentie van beleggen is, hoe saai het soms klinkt, investeren voor de lange termijn zonder onnodig risico te lopen. Eens in de zoveel tijd bijsturen is gewenst om te zien of je nog op koers bent om je doel te bereiken, waarbij één á twee keer per jaar je portefeuille onder de loep nemen in principe al genoeg is.

Maar beleggers van tegenwoordig (en zeker de jongere beleggers) zoeken steeds meer de grenzen op. Geïnspireerd door succesverhalen in de media over de enorme stijging van het aandeel Gamestop, Tesla of Bitcoin willen ze daarvan meeprofiteren. Na verloop van de tijd hebben ze de neiging om neutrale beleggingen in hun portefeuille in te ruilen voor meer uitdagende en complexere beleggingen. Op zoek naar the next big thing. Want wat nu onbekend is, kan later veel opleveren. Beleggen wordt zo een spel in plaats van een lange termijnproject.

Deze beleggers vergeten dat de basis van elke succesvolle portefeuille saaie maar betrouwbare beleggingen zijn. Juist die hebben hun sporen verdiend en gaan dat hoogstwaarschijnlijk in de toekomst ook doen.

5. Wegkijken bij verlies

Duizenden jaren aan evolutie heeft ervoor gezorgd dat we een instinct hebben ontwikkeld dat ons ertoe aanzet om situaties te vermijden waarin we schade kunnen oplopen. Alleen werkt dat nu tegen ons. Het zorgt er namelijk voor dat we bang zijn om te verliezen. Zo tonen onderzoeken aan dat het negatieve gevoel dat we ervaren wel twee keer zo krachtig is als het positieve gevoel dat we ervaren bij winst. Dit fenomeen wordt verliesaversie genoemd.

Om die reden zullen beleggers eerder hun beleggingen verkopen als ze winst hebben behaald dan wanneer hun beleggingen in het rood staan. Met mogelijke desastreuze gevolgen: de beleggingen die met een goede reden in waarde zijn gedaald worden onnodig lang vastgehouden. En daardoor lopen de verliezen steeds verder op. Anderzijds worden goed presterende beleggingen vaak te snel weer verkocht, uit angst om de reeds geboekte winst te verliezen. Maar door die beleggingen te verkopen kun je er daardoor geen verdere winst op maken.

Voorkom het gevaar van emotie bij beleggen

Als we ons zo door onze emoties laten leiden, moeten we dan wel (grote) financiële beslissingen nemen? De manier waarop we acteren zit door jaren aan evolutie vastgeroest in ons brein, zonder dat we er ons echt bewust van zijn. En zonder dat we er iets aan kunnen doen. Daardoor is de kans op het maken van verkeerde beleggingsbeslissingen groot.

Warren Buffett zei ooit: “The most important quality for an investor is temperament, not intellect.” Daarmee bedoelde de meesterbelegger dat een goede belegger een gedisciplineerde belegger is. En dat snappen we wel. Met een uitgekiend beleggingsplan, duidelijke doelen, periodiek een bedrag inleggen en een heldere beleggingshorizon ben je het best in staat om de lokroepen op de financiële markten te weerstaan en je emoties opzij te schuiven. Succes!

Semmie

Semmie is er voor iedereen die serieus aan de slag wil met zijn financiële toekomst. Eerder stoppen met werken, een wereldreis of je droomhuis. Waar je ook voor belegt, de groei van je vermogen hoeft niet ten koste van alles te gaan. Bij Semmie beleg je daarom alleen in duurzame aandelen- en obligatiefondsen met een bewezen track record.