Michiel Hekkens Human Interest 11 feb 2024, 15:23

Leestijd: 4 minuten

Deze curieuze details uit WOII verdienen een eigen oorlogsfilm

Mochten we een pitch doen voor een nieuwe oorlogsfilm, dan zouden we deze curieuze details niet onderbelicht laten. Hoe Duitsland tijdens het begin van de Tweede Wereldoorlog Nederland op het verkeerde been zette.

De strijd van Nederland tegen Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog was in een vloek en een zucht voorbij. Desondanks vonden er meer plotwendingen plaats dan in de gemiddelde oorlogsfilm. Drie opzienbarende details rondom de vijf oorlogsdagen in 1940.

1. Met de trein naar Ouwehands Dierenpark

Een van de voornaamste Nederlandse verdedigingswerken in 1940 was de Grebbelinie. Deze moest Vesting Holland beschermen, het vitaal geachte deel van Nederland dat we nu kennen als de Randstad. Over een lengte van 60 kilometer, grofweg van Huizen tot aan Rhenen, waren bunkers, tankgrachten en vestingwerken neergezet. Best indrukwekkend voor Nederlandse begrippen. Jammer dat de Duitsers precies wisten waar de zwakke plekken zaten.

De spionage die hieraan ten grondslag lag, is even sluw als knullig te noemen. De Duitse kapitein Kriebel reisde twee maanden voor de invasie gewoon met de trein naar Nederland. Zijn voornaamste bezoek was aan het Ouwehands Dierenpark in Rhenen. Hier stond een uitkijktoren die een perfect uitzicht bood op de defensieve stellingen van de Grebbelinie. Kriebel kon ze zo op een bierviltje (of kladblok) kriebe-… pardon, uittekenen. Nog nooit teruggezien in een oorlogsfilm.

2. ‘Hoe het zit met die kanonnen? Uhh… die komen eraan!’

Hoewel heel Nederland bleef hopen dat we net als in de Eerste Wereldoorlog neutraal konden blijven, leek het de regering eind jaren 30 toch slim om onze defensieve krachten te versterken. Zelf waren we niet in staat om modern oorlogstuig te produceren. Daarom deden we inkopen bij bedrijven in het buitenland. Een deel van onze wapenorders plaatsten we bijvoorbeeld bij kanonnenfabrikant Krupp.

Krupp, klinkt dat niet heel… Duits? Klopt. We bestelden onze nieuwe kanonnen bij de Nazi’s. De Duitse regering liet zelfs weten dat de orders waren goedgekeurd, maar het zal geen verrassing heten dat de levering uitbleef. Alhoewel, in mei 1940 rolden de kanonnen wel degelijk de Nederlandse grens over. Alleen dan niet netjes verpakt in een doos, maar rijdend door de weilanden en vurend op elke bunker die op Kriebels bierviltje stond.

3. Misverstand over ‘vodje papier’ leidt tot destructie van Rotterdam

Tot nu toe doen we een beetje lacherig over ons verweer in de Tweede Wereldoorlog tegen de Nazi’s, maar dat is niet helemaal fair. Tijdens de vijf oorlogsdagen hebben de Nederlandse soldaten zich kranig geweerd. Zo heroverden ze vliegveld Ypenburg, waar de Duitsers hun grootste troepenmacht naartoe hadden gestuurd. 2.735 goed uitgeruste Duitse soldaten werden gedood of krijgsgevangen gemaakt (en snel naar Engeland verscheept). Hitler was woedend.

In de nasleep hiervan, als onderdeel van een meer rigoureuze tactiek, brachten drie Duitse soldaten onder een witte vlag een ultimatum naar Nederlands generaal Winkelman, dat op zichzelf al een oorlogsfilm verdient. Tenzij Nederland zich onmiddellijk overgaf, zou heel Rotterdam met de grond gelijk worden gemaakt. Het briefje was echter ondertekend met ‘de commandant van de Duitse troepen’, zonder handtekening of rang, waardoor Winkelman twijfelde aan de echtheid ervan. Hij stuurde de Duitse soldaten terug om een meer officieel document te halen dan dit ‘vodje papier’.

Toen de boodschappers zich voor de tweede keer hadden gemeld, antwoordde Winkelman dat hij bereid was tot overgave. De Duitse overmacht was simpelweg te groot. Inmiddels waren de bommenwerpers echter al opgestegen.

De Duitsers hadden met de piloten afgesproken dat er vanaf het Noordereiland rode lichtkogels werden afgevuurd als Nederland zich had overgegeven, zodat het bombardement alsnog kon worden afgeblazen. Helaas zagen alleen de bommenwerpers uit het zuiden dit signaal. Zij zwenkten af. Het eskader uit het oosten deed dat niet en gooide honderd ton aan bommen op Rotterdam. Zo zorgde een ‘vodje papier’ ervoor dat 80.000 mensen dakloos werden en dat Rotterdam nu vol staat met lelijke gebouwen.

Wil je meer lezen over de Duitse invasie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog? Op de uitgebreide Wikipedia-pagina lees je nog veel meer interessante, verrassende en soms kolderieke plotwendingen.

Belgische oorlogsfilm over Tweede Wereldoorlog

Van Soldaat van Oranje tot Zwartboek, er zijn veel Nederlandse films over de Tweede Wereldoorlog. Onlangs is pas de eerste Belgische oorlogsfilm over WOII uitgekomen. Bekijk de geprezen film WIL nu op Netflix.