Alrik de Jong Geld & Carrière 18 okt 2024, 14:35

Leestijd: 3 minuten

Armoedecijfers Nederland ‘misleidend’, mensen zijn geen cijfers

Armoedecijfers slikken we altijd maar. Minder mensen leven in armoede in Nederland, lees je dan. Niet slecht. Maar in werkelijkheid ligt het natuurlijk genuanceerder, helemaal als er een nieuwe methode wordt gehanteerd.

De deze week door het CBS en NIBUD gepresenteerde nieuwe armoedecijfers vallen een een stuk lager uit, waarbij de nieuwe rekenmethode ook een rol speelt. Zo worden mensen met een eigen vermogen naast een laag inkomen niet langer als ‘arm’ meegerekend. Denk daarbij aan onderbetaalde zelfstandigen die wel wat spaargeld hebben. Directeur Henk Graaf van het Armoedefonds vindt het een “papieren werkelijkheid”. Hij ziet juist steeds meer mensen aankloppen voor hulp bij verschillende organisaties.

Maar mensen zijn geen cijfers. In de maatschappij wordt er misschien ook wel op een verkeerde manier naar arme mensen gekeken. We laten het woord daarover aan Caroline Harnacke, onderzoeker in deze hoek van de samenleving. “Wat mensen vaak niet beseffen, is dat armoede iedereen in Nederland kan treffen.”

‘Armoede in Nederland gedaald… Aldus nieuwe meetmethode’

“Het aantal mensen in armoede in Nederland is gedaald. Tot deze conclusie komt de nieuwe methode van het meten van armoede, die CBS, SCP en Nibud hebben ontwikkeld. Maar de nieuwe cijfers laten ook zien dat de ernst van de armoede is toegenomen. Arme mensen hebben méér geldgebrek. Een onderbelicht probleem bij de bestrijding van armoede is het stigma rondom armoede.

Mensen die altijd voldoende geld op hun bankrekening hebben staan, denken al snel dat armoede de eigen schuld is van degene die ermee te maken heeft. Ze vinden dat iemand maar beter had moeten presteren op school of harder had moeten werken. Wat mensen vaak niet beseffen, is dat armoede iedereen kan treffen, bijvoorbeeld door een combinatie van baanverlies, een scheiding en ziekte.”

‘Schaamte om financiële steun te vragen’

“Dit voortdurende wantrouwen ondermijnt de eigenwaarde van mensen in armoede. En het stigma dat zij lui of dom zouden zijn, maakt het moeilijk om hulp te vragen. Er heerst bijvoorbeeld schaamte om financiële steun voor een schoolreisje van je kind aan te vragen of om iets te pakken uit de weggeefkast in de buurt. Zo draagt stigma bij aan de instandhouding van armoede. Het leidt tot een vicieuze cirkel die het moeilijker maakt om uit armoede te komen. En ook tot polarisatie tussen groepen in Nederland: de groep die leeft in bestaanszekerheid en de groep zonder bestaanszekerheid.

Om dat stigma te doorbreken is het van belang dat mensen die niet in armoede leven anders gaan kijken naar mensen die in armoede leven. Als dat niet gebeurt dan zal het moeilijker zijn om armoede te bestrijden. Met alle ontwrichtende gevolgen voor mensen die arm zijn. En ook voor de samenleving als geheel met een groeiende ongelijkheid, stijgende zorguitgaven en toenemende polarisatie tussen groepen.”

Caroline Harnacke is Senior Onderzoeker en Projectleider bij Movisie, een kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken. Ook is deelnemer van de van de dienst ANP Expert Support.