Michiel Hekkens Human Interest 3 apr 2025, 14:46

Leestijd: 4 minuten

Academici kraken Berghain-code: zo kom je de beroemde club in

De meeste bezoekers zien de Berghain nooit van binnen. Na een halve dag in de rij worden ze weggestuurd door een man met tatoeages in zijn gezicht, zonder opgaaf van reden. Het deurbeleid van de Berlijnse technoclub is dermate mysterieus, dat een groep academici er nu een lijvig artikel aan wijdt. Is de Berghain-code gekraakt?

Een voor de hand liggende manier om in de smaak te vallen bij de portier, lijkt ons door zelf ook een tatoeage in je gezicht te nemen. Misschien heeft Steven Bergwijn daarom wel een gezichtstatoeage. Steven Berghain, zouden we hem moeten noemen. 

De uitsmijter van Berghain heet trouwens Sven Marquardt. Al twintig jaar staat hij elk weekend voor de deur, waar hij samen met zijn collega’s bepaalt wie wel en niet binnenkomt. De Oost-Duitse portier is hierdoor net zo beroemd als de club zelf. Hij had zelfs een bijrolletje in John Wick 4, waarin hij Keanu Reeves meeneemt naar een fictieve technoclub. Welke wetmatigheden zijn er te ontdekken in zijn deurbeleid? Een groep wetenschappers verveelde zich genoeg om het te onderzoeken.

Dit zijn de criteria om de Berghain binnen te komen

Ze delen hun bevindingen in een publicatie van het Journal of Marketing. Hierin namen ze 38 diepte-interviews af met uitsmijters, clubeigenaars, DJs, beveiliging en clubgangers. Ze kwamen tot de volgende bevindingen.

1. Identiteit

Berghain wil niet mainstream zijn, maar underground. Hierdoor helpt het om bij een minderheid te horen. Je hebt een streepje voor als je een niet-witte huidskleur hebt, eruit ziet alsof je bij de LHBTIQ+-community hoort of bijvoorbeeld een handicap hebt. In de woorden van de onderzoekers: “Ondervertegenwoordigde kenmerken van identiteit, ras, leeftijd, seksualiteit en genderidentiteit worden allemaal gewaardeerd in de mate waarin ze bijdragen aan het creëren van een ‘kosmopolitische’ en ‘diverse’ groep.”

2. Kleding

Ten tweede moet je als bezoeker van Berghain volgens de onderzoekers ‘opgaan in de massa, maar tegelijk opvallen’. Dit klinkt ingewikkeld, maar is in feite heel simpel. Denk maar aan de gothics vroeger op school. In één oogopslag kon je per zwartgeklede paradijsvogel zien of die zich zo kleedde uit een oprechte walging van de massa, of juist uit een krampachtige wens om ergens bij te horen. Dit ziet Sven Marquard ook in één oogopslag aan jou. Besteed veel aandacht aan je outfit, maar oog alsof je er helemaal geen aandacht aan hebt besteed. Ga als die ene coole gothic klasgenoot van vroeger, maar dan met een fetisjistisch randje (iets meer naakt).

3. Gedrag

Ook qua gedrag zijn er een paar richtlijnen die bepalen of je Berghain binnenkomt. Hoewel je uren in de rij moet staan om binnen te komen, moet je er uitzien alsof het je geen hol interesseert of je binnenkomt. Ten tweede moet je je kalm gedragen, maar je moet niet zwijgend maar wat staan te staan. Knoop gesprekjes aan met andere mensen in de rij. Let wel: alleen met mensen waarvan je denkt dat ze binnenkomen. Ten derde: praat Duits.

Mocht de portier je niet met een simpel hoofdschudden weg te sturen, dan stelt hij twee vragen.

1. ‘Wie viele sind in deiner Gruppe?’ (hoe groot is je groep?)
2. ‘Wen willst du hier sehen?’ (wie draait er?)

Afhankelijk van wat je zegt en hoe je het zegt, valt het kwartje de ene of de andere kant op.

Publiek van populaire technoclub: Duistere Duitsers

Veel van deze inzichten hadden we zelf ook wel kunnen bedenken. Dat geldt ook voor de anticlimax die de onderzoekers aan het eind aan onze voeten werpen: het komt deels aan op geluk. De portiers baseren hun keuze deels op willekeur, aangezien ‘mystificatie deel uitmaakt van het selectieproces om exclusiviteit te waarborgen’. Ook heb je meer kans om binnen te komen op een rustige dan drukke avond. Eigenlijk lijkt het lezen van dit artikel wel op een bezoek aan de Berghain: heel lang ben je aan het wachten op iets bijzonders, om uiteindelijk met een kluitje in het riet te worden gestuurd.

Het doel van de onderzoekers

Om de onderzoekers niet tekort te doen, moet worden gezegd dat hun onderzoek naar het deurbeleid van Berghain niet voor de lol is gedaan. Het is een onderdeel van een artikel onder de naam: Curating the Crowd: How firms manage social fit to stage social atmospheres.

De grotere vraag is hoe je binnen de belevingseconomie een plek creëert die ook onder druk van toeristen zijn authenticiteit handhaaft, iets wat Berghain dus doet door zeer selectief zijn eigen klanten te kiezen. Andere bedrijven doen dit weer op een andere manier. In dit licht is het best een interessante vraag om over na te denken.